AI เลียนเสียงดูดเงิน! แค่รับสายก็อาจหมดตัว

เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ได้พัฒนาไปอย่างก้าวกระโดด โดยเฉพาะเทคโนโลยีการเลียนแบบเสียง หรือ Voice Cloning ซึ่งกำลังกลายเป็นเครื่องมือใหม่ของมิจฉาชีพในการหลอกลวงทางการเงิน การทำความเข้าใจกลไกและวิธีป้องกันจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในยุคดิจิทัล

ภาพรวมของภัยคุกคามรูปแบบใหม่

ภัยคุกคามจาก AI เลียนเสียงดูดเงิน! แค่รับสายก็อาจหมดตัว ได้กลายเป็นประเด็นสำคัญด้านความปลอดภัยไซเบอร์ที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อประชาชนทั่วไป เทคโนโลยีที่เรียกว่า Voice Cloning ซึ่งเคยถูกมองว่าเป็นนวัตกรรมล้ำสมัย ได้ถูกกลุ่มมิจฉาชีพนำมาประยุกต์ใช้เป็นเครื่องมือในการก่ออาชญากรรมทางการเงินอย่างแพร่หลาย ความสามารถในการสร้างเสียงปลอมที่เหมือนจริงจนแทบแยกไม่ออก ทำให้กลโกงของแก๊งคอลเซ็นเตอร์มีความซับซ้อนและน่าเชื่อถือมากขึ้นกว่าเดิม ส่งผลให้ผู้คนจำนวนมากตกเป็นเหยื่อและสูญเสียทรัพย์สินไปอย่างง่ายดาย สถานการณ์นี้สะท้อนให้เห็นถึงความจำเป็นเร่งด่วนในการสร้างความตระหนักรู้และเรียนรู้วิธีป้องกันตัวเองจากภัยออนไลน์รูปแบบใหม่นี้

ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทำให้มิจฉาชีพสามารถเข้าถึงข้อมูลเสียงของบุคคลเป้าหมายได้ง่ายขึ้น ไม่ว่าจะเป็นจากคลิปวิดีโอที่โพสต์ลงบนโซเชียลมีเดีย หรือแม้กระทั่งเสียงที่บันทึกไว้จากการสนทนาทางโทรศัพท์ ข้อมูลเสียงเหล่านี้เพียงเล็กน้อยก็เพียงพอที่จะให้ AI เรียนรู้และสร้างแบบจำลองเสียงขึ้นมาใหม่ได้แล้ว ภัยคุกคามนี้จึงไม่ได้จำกัดอยู่แค่บุคคลสาธารณะหรือผู้มีชื่อเสียงอีกต่อไป แต่ประชาชนทุกคนที่มีตัวตนบนโลกออนไลน์ล้วนมีความเสี่ยงที่จะถูกนำเสียงไปใช้ในทางที่ผิด การทำความเข้าใจถึงอันตรายและกลวิธีของมิจฉาชีพจึงเป็นเกราะป้องกันด่านแรกที่สำคัญที่สุด

ทำความรู้จัก Voice Cloning: เทคโนโลยีเบื้องหลังเสียงปลอม

Voice Cloning คืออะไร

Voice Cloning หรือเทคโนโลยีการโคลนเสียง คือกระบวนการใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) และการเรียนรู้ของเครื่อง (Machine Learning) เพื่อวิเคราะห์ลักษณะเฉพาะของเสียงมนุษย์ เช่น ระดับเสียงสูง-ต่ำ (Pitch), โทนเสียง (Tone), สำเนียง (Accent), และจังหวะการพูด (Cadence) จากนั้น AI จะสร้างแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ของเสียงนั้นขึ้นมา ทำให้สามารถสังเคราะห์เสียงพูดใหม่ที่เหมือนกับเสียงของบุคคลต้นฉบับได้อย่างน่าทึ่ง โดยสามารถพูดประโยคใดก็ได้ตามที่ผู้ใช้งานป้อนข้อความเข้าไป เทคโนโลยีนี้มีความซับซ้อนสูงและต้องการเพียงตัวอย่างเสียงสั้นๆ เพื่อเริ่มกระบวนการเรียนรู้

กระบวนการทำงานของ AI ปลอมเสียง

กระบวนการสร้าง AI ปลอมเสียง เริ่มต้นจากการรวบรวมข้อมูลเสียง (Audio Data) ของบุคคลเป้าหมาย ซึ่งอาจมาจากแหล่งต่างๆ เช่น คลิปวิดีโอบน YouTube, Podcast, หรือไฟล์เสียงที่ถูกบันทึกไว้ จากนั้นข้อมูลเสียงจะถูกป้อนเข้าสู่แบบจำลอง AI ที่เรียกว่า “Text-to-Speech” (TTS) ซึ่งผ่านการฝึกฝนกับข้อมูลเสียงจำนวนมหาศาลมาก่อนแล้ว

1. การวิเคราะห์ข้อมูล (Analysis): AI จะทำการแยกองค์ประกอบของเสียงต้นฉบับออกเป็นส่วนๆ เพื่อทำความเข้าใจลักษณะเด่นที่เป็นเอกลักษณ์
2. การสร้างแบบจำลอง (Modeling): สร้าง “ลายนิ้วมือเสียง” (Voice Fingerprint) ของบุคคลนั้นๆ ขึ้นมาในรูปแบบดิจิทัล
3. การสังเคราะห์เสียง (Synthesis): เมื่อผู้ใช้ป้อนข้อความใหม่เข้าไป ระบบจะใช้แบบจำลองเสียงที่สร้างขึ้นมาเพื่อสังเคราะห์เสียงพูดตามข้อความนั้น โดยเลียนแบบลักษณะเฉพาะของเสียงต้นฉบับทุกประการ ผลลัพธ์ที่ได้คือเสียงพูดที่เหมือนจริงจนยากจะจับผิดได้ด้วยหูเปล่า

กลอุบายของมิจฉาชีพและสถานการณ์จริง

รูปแบบการหลอกลวงที่พบบ่อย

กลุ่มมิจฉาชีพหรือ แก๊งคอลเซ็นเตอร์ ได้พัฒนากลวิธีการหลอกลวงโดยใช้เทคโนโลยี Voice Cloning เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือและลดความสงสัยของเหยื่อ กลวิธีที่พบบ่อยที่สุดคือการปลอมเป็นบุคคลใกล้ชิดหรือบุคคลที่เหยื่อให้ความไว้วางใจ โดยมีเป้าหมายหลักคือการหลอกลวงทางการเงิน

• ปลอมเป็นคนในครอบครัวหรือญาติสนิท: มิจฉาชีพจะใช้เสียงที่โคลนมาจากลูกหลานหรือญาติของเหยื่อ โทรมาสร้างสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น ประสบอุบัติเหตุ, ถูกจับกุม, หรือต้องการเงินด่วนเพื่อลงทุน แล้วขอให้โอนเงินให้ทันที ความคุ้นเคยในน้ำเสียงทำให้เหยื่อซึ่งมักเป็นผู้สูงอายุหลงเชื่อได้ง่าย
• ปลอมเป็นเพื่อนหรือเพื่อนร่วมงาน: ใช้วิธีการคล้ายกัน โดยอ้างว่ากำลังเดือดร้อน ต้องการยืมเงินเร่งด่วนและจะรีบคืนให้ในภายหลัง
• ปลอมเป็นบุคคลที่มีชื่อเสียงหรือผู้มีอำนาจ: ในบางกรณี มิจฉาชีพอาจปลอมเสียงเป็นเจ้านาย หรือผู้บริหารระดับสูง เพื่อสั่งให้พนักงานโอนเงินของบริษัทไปยังบัญชีที่เตรียมไว้ โดยอ้างว่าเป็นเรื่องด่วนและลับสุดยอด

สิ่งที่น่ากลัวที่สุดของกลโกงนี้คือการใช้ “ความไว้วางใจ” และ “ความสัมพันธ์” เป็นเครื่องมือในการหลอกลวง เมื่อเหยื่อได้ยินเสียงที่คุ้นเคย สัญชาตญาณการป้องกันตัวมักจะลดลงโดยอัตโนมัติ

ตัวอย่างเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น

ในประเทศไทยและต่างประเทศมีรายงานเหตุการณ์ที่เหยื่อสูญเสียเงินจำนวนมากจากกลโกงประเภทนี้ ตัวอย่างเช่น กรณีของผู้สูงอายุรายหนึ่งที่ได้รับโทรศัพท์จากเสียงที่เหมือนลูกชายของตนเอง อ้างว่าถูกตำรวจจับและต้องการเงินค่าประกันตัว ด้วยความตกใจและเป็นห่วงจึงรีบโอนเงินไปให้ทันที ก่อนจะมาทราบภายหลังว่าถูกหลอกเมื่อได้พูดคุยกับลูกชายตัวจริง นอกจากนี้ยังมีกรณีของผู้จัดการบริษัทแห่งหนึ่งในต่างประเทศที่ถูกหลอกให้โอนเงินหลายล้านบาท หลังจากได้รับโทรศัพท์จากเสียงที่เขาเชื่อว่าเป็น CEO ของบริษัท เหตุการณ์เหล่านี้ยืนยันว่าภัยจาก การหลอกลวงออนไลน์ ด้วยเสียงปลอมนั้นเป็นเรื่องจริงและใกล้ตัวกว่าที่คิด

มูลค่าความเสียหายและสถิติที่น่ากังวล

ผลกระทบจากภัยคุกคาม AI ปลอมเสียงไม่ได้เป็นเพียงเรื่องเล่า แต่มีข้อมูลและสถิติที่ยืนยันถึงความรุนแรงของปัญหา จากข้อมูลที่รวบรวมในช่วงระยะเวลาตั้งแต่วันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2565 ถึง 31 มกราคม พ.ศ. 2568 พบว่ามูลค่าความเสียหายจากคดีอาชญากรรมออนไลน์ที่ใช้เทคโนโลยีปลอมเสียงและใบหน้า (Deepfake) ในการหลอกลวงนั้นสูงกว่า 29,000 ล้านบาท ตัวเลขนี้สะท้อนให้เห็นถึงขนาดของปัญหาที่ส่งผลกระทบในระดับมหภาค

เมื่อพิจารณาในรายละเอียดจะพบว่า ในแต่ละวันมีผู้ตกเป็นเหยื่อของการหลอกลวงออนไลน์เฉลี่ยถึง 767 คดี คิดเป็นมูลค่าความเสียหายเฉลี่ยสูงถึงวันละ 76 ล้านบาท สถิติเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าภัยคุกคามทางไซเบอร์ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวันและสร้างความเสียหายทางการเงินอย่างมหาศาลให้กับสังคมไทยอย่างต่อเนื่อง การเพิ่มขึ้นของคดีเหล่านี้เป็นสัญญาณเตือนให้ทุกภาคส่วนต้องให้ความสำคัญกับมาตรการด้าน ความปลอดภัยไซเบอร์ อย่างจริงจัง

วิธีป้องกันตัวจากแก๊งคอลเซ็นเตอร์ AI

แม้ว่าเทคโนโลยีของมิจฉาชีพจะ εξελιγμένοเพียงใด การมีสติและปฏิบัติตามแนวทางการป้องกันอย่างรอบคอบยังคงเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการปกป้องตนเองและทรัพย์สินจากการถูกหลอกลวง

สัญญาณเตือนที่ควรระวัง

• การสร้างความรู้สึกเร่งด่วน: มิจฉาชีพมักจะกดดันให้เหยื่อตัดสินใจและดำเนินการทันที โดยอ้างสถานการณ์ฉุกเฉินเพื่อไม่ให้เหยื่อมีเวลาคิดหรือตรวจสอบ
• การขอข้อมูลส่วนตัวหรือรหัสผ่าน: การสนทนาที่นำไปสู่การขอข้อมูลที่ละเอียดอ่อน เช่น เลขบัตรประชาชน, รหัสผ่าน, หรือเลข OTP เป็นสัญญาณอันตราย
• เรื่องราวที่ไม่สมเหตุสมผล: แม้เสียงจะเหมือนจริง แต่หากเรื่องราวที่ปลายสายเล่ามานั้นฟังดูผิดปกติหรือไม่น่าเป็นไปได้ ควรตั้งข้อสงสัยไว้ก่อน
• คุณภาพเสียงที่ผิดปกติ: บางครั้งเสียงที่สังเคราะห์โดย AI อาจมีลักษณะผิดเพี้ยนเล็กน้อย เช่น มีเสียงรบกวน, จังหวะการพูดไม่เป็นธรรมชาติ หรือหยุดพูดผิดที่

ขั้นตอนการตรวจสอบและรับมือ

เมื่อได้รับโทรศัพท์ที่น่าสงสัยและมีการขอให้โอนเงิน ควรปฏิบัติตามขั้นตอนต่อไปนี้เพื่อความปลอดภัย

1. วางสายและตั้งสติ: สิ่งแรกที่ควรทำคือการวางสายโทรศัพท์นั้นก่อน อย่าเพิ่งดำเนินการใดๆ ตามที่ปลายสายบอก
2. ติดต่อกลับโดยตรง: ให้โทรศัพท์หาบุคคลที่ถูกอ้างถึงด้วยเบอร์โทรศัพท์ที่บันทึกไว้เอง หรือติดต่อผ่านช่องทางอื่นที่เชื่อถือได้ เช่น LINE หรือ Messenger เพื่อยืนยันข้อเท็จจริง
3. สอบถามข้อมูลส่วนตัวที่รู้กันสองคน: หากไม่สามารถติดต่อได้ทันที ลองตั้งคำถามที่เฉพาะเจาะจงซึ่งมีเพียงบุคคลนั้นจริงๆ เท่านั้นที่จะตอบได้ เพื่อเป็นการยืนยันตัวตน
4. ปรึกษาคนรอบข้าง: เล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นให้คนในครอบครัวหรือเพื่อนที่ไว้ใจฟัง เพื่อขอความเห็นและช่วยกันตรวจสอบ

เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับภัยคุกคาม

ภัยคุกคามจากการใช้ AI ปลอมเสียงมักไม่ได้มาเดี่ยวๆ แต่มักจะทำงานร่วมกับเทคโนโลยีอื่นเพื่อเพิ่มความสมจริงและประสิทธิภาพในการหลอกลวง การทำความเข้าใจเทคโนโลยีเหล่านี้จะช่วยให้เราเห็นภาพรวมของความเสี่ยงได้ดียิ่งขึ้น

• Deepfake: คือเทคโนโลยีที่ใช้ AI ในการตัดต่อหรือสร้างวิดีโอปลอม โดยสามารถสลับใบหน้าของบุคคลหนึ่งไปใส่ในวิดีโอของอีกคนหนึ่งได้อย่างแนบเนียน เมื่อมิจฉาชีพใช้เทคโนโลยี Deepfake ร่วมกับ Voice Cloning จะสามารถสร้างวิดีโอคอลปลอมที่ทั้งภาพและเสียงเหมือนบุคคลเป้าหมายได้อย่างสมบูรณ์แบบ ทำให้การหลอกลวงน่าเชื่อถือขึ้นไปอีกระดับ
• AI Voice Chatbot: เดิมทีถูกพัฒนาขึ้นเพื่อใช้ในงานบริการลูกค้าหรือเป็นผู้ช่วยส่วนตัว แต่เทคโนโลยีนี้ก็สามารถถูกนำไปใช้ในทางที่ผิดได้เช่นกัน มิจฉาชีพสามารถใช้ Chatbot ที่โต้ตอบด้วยเสียงที่ถูกโคลนมา เพื่อทำการหลอกลวงเหยื่อจำนวนมากพร้อมกันโดยอัตโนมัติ ทำให้สามารถขยายขอบเขตการโจมตีได้อย่างรวดเร็ว

บทสรุปและแนวทางในอนาคต

ภัยจาก AI เลียนเสียงดูดเงิน! แค่รับสายก็อาจหมดตัว ไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่เป็นภัยคุกคามที่เกิดขึ้นจริงและสร้างความเสียหายอย่างมหาศาล ความก้าวหน้าของเทคโนโลยี Voice Cloning ได้เปิดช่องทางให้มิจฉาชีพใช้ประโยชน์จากความไว้วางใจและความสัมพันธ์ส่วนตัวในการหลอกลวงทางการเงิน การตระหนักรู้ถึงกลอุบาย สัญญาณเตือน และวิธีการป้องกันที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับทุกคนในยุคดิจิทัล

การป้องกันที่ดีที่สุดคือการสร้าง “ภูมิคุ้มกันดิจิทัล” ให้กับตนเองและคนรอบข้าง โดยเริ่มต้นจากการตั้งสติเสมอเมื่อได้รับการติดต่อที่เกี่ยวข้องกับการเงินอย่างเร่งด่วน ควรยึดหลัก “ไม่เชื่อ ไม่รีบ ไม่โอน” และทำการตรวจสอบข้อเท็จจริงผ่านช่องทางที่เชื่อถือได้ทุกครั้ง การแบ่งปันความรู้และแจ้งเตือนภัยเหล่านี้ให้กับคนในครอบครัว โดยเฉพาะผู้สูงอายุ จะช่วยลดความเสี่ยงจากการตกเป็นเหยื่อได้อย่างมีนัยสำคัญ การรับมือกับภัยคุกคามทางไซเบอร์จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนและความรอบคอบของแต่ละบุคคล เพื่อให้สามารถใช้เทคโนโลยีได้อย่างปลอดภัยและไม่ตกเป็นเครื่องมือของอาชญากร