กู้เงินในแอปช้อปปิ้ง? เทรนด์ใหม่ Embedded Finance

สารบัญ

การปรากฏขึ้นของปุ่ม “สมัครสินเชื่อ” หรือ “ผ่อนชำระ” ขณะเลือกซื้อสินค้าออนไลน์ไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่อีกต่อไป แต่เป็นภาพสะท้อนของเทรนด์เทคโนโลยีการเงินที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว ปรากฏการณ์นี้คือส่วนหนึ่งของนวัตกรรมที่เรียกว่า Embedded Finance ซึ่งกำลังเปลี่ยนแปลงวิธีที่ผู้คนเข้าถึงบริการทางการเงินไปอย่างสิ้นเชิง

ประเด็นสำคัญของการเงินแบบฝังตัว

  • Embedded Finance คือการนำบริการทางการเงิน เช่น สินเชื่อ การชำระเงิน หรือประกัน ไปรวมไว้ในแพลตฟอร์มที่ไม่ใช่สถาบันการเงินโดยตรง ทำให้ผู้ใช้สามารถทำธุรกรรมได้ทันทีโดยไม่ต้องออกจากแอป
  • Embedded Lending เป็นส่วนหนึ่งของ Embedded Finance ที่เน้นการให้สินเชื่อดิจิทัลโดยตรงในแอปพลิเคชัน เช่น การผ่อนสินค้า (BNPL) หรือการให้วงเงินแก่ร้านค้าออนไลน์
  • การประเมินสินเชื่อ ใช้วิธีการใหม่โดยอาศัยข้อมูลทางเลือก (Alternative Data) จากพฤติกรรมการใช้งานบนแพลตฟอร์ม แทนที่การพิจารณาจากเอกสารรายได้หรือประวัติเครดิตแบบดั้งเดิม
  • ประโยชน์และความเสี่ยง แม้จะเพิ่มความสะดวกและโอกาสในการเข้าถึงแหล่งทุน แต่ผู้ใช้ต้องตระหนักถึงความปลอดภัยของข้อมูลส่วนบุคคลและเงื่อนไขอัตราดอกเบี้ยเพื่อหลีกเลี่ยงการก่อหนี้เกินความจำเป็น

ปรากฏการณ์ของการ กู้เงินในแอปช้อปปิ้ง? เทรนด์ใหม่ Embedded Finance กำลังกลายเป็นบรรทัดฐานใหม่ของการทำธุรกรรมในยุคดิจิทัล บริการทางการเงินที่เคยซับซ้อนและจำกัดอยู่แค่ในธนาคาร กำลังถูก “ฝัง” เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของประสบการณ์การใช้งานแอปพลิเคชันในชีวิตประจำวันอย่างแนบเนียน ไม่ว่าจะเป็นการซื้อสินค้าออนไลน์ การสั่งอาหาร หรือแม้แต่การเรียกรถ แนวคิดนี้ช่วยลดขั้นตอนที่ยุ่งยากและเปิดโอกาสให้ผู้คนจำนวนมากเข้าถึงบริการทางการเงินได้ง่ายและรวดเร็วยิ่งขึ้น เทรนด์ดังกล่าวไม่เพียงแต่สร้างความสะดวกสบายให้แก่ผู้บริโภค แต่ยังส่งผลกระทบในวงกว้างต่อทั้งธุรกิจขนาดเล็กและสถาบันการเงินแบบดั้งเดิมอีกด้วย

บทความนี้จะสำรวจแนวคิดของ Embedded Finance อย่างละเอียด โดยเน้นไปที่ Embedded Lending หรือการให้บริการสินเชื่อในแอปพลิเคชันต่างๆ เพื่อทำความเข้าใจกลไกการทำงาน ประโยชน์ที่เกิดขึ้นกับทุกฝ่าย รวมถึงความเสี่ยงและข้อควรระวังที่ผู้ใช้บริการในฐานะผู้บริโภคยุคใหม่ควรทราบ เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีนี้ได้อย่างชาญฉลาดและปลอดภัย

ทำความรู้จัก Embedded Finance: การเงินที่ไร้รอยต่อ

Embedded Finance หรือ “การเงินแบบฝังตัว” เป็นนวัตกรรมที่กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนโฉมหน้าอุตสาหกรรมการเงินทั่วโลก มันคือการผสมผสานบริการทางการเงินเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของผลิตภัณฑ์หรือบริการจากบริษัทที่ไม่ใช่สถาบันการเงิน (Non-Financial Companies) อย่างลงตัว

นิยามและแนวคิดพื้นฐาน

แนวคิดหลักของ Embedded Finance คือการนำเสนอบริการทางการเงิน ณ จุดที่ลูกค้ามีความต้องการใช้งานมากที่สุด (at the point of need) โดยที่ลูกค้าไม่จำเป็นต้องสลับไปใช้แอปพลิเคชันของธนาคารหรือสถาบันการเงินอื่น บริการเหล่านี้ครอบคลุมตั้งแต่การชำระเงิน (Embedded Payments), การให้สินเชื่อ (Embedded Lending), การทำประกัน (Embedded Insurance) ไปจนถึงการลงทุน (Embedded Investments) ตัวอย่างที่ชัดเจนคือ เมื่อลูกค้ากำลังจะชำระค่าสินค้าในแอปอีคอมเมิร์ซ แพลตฟอร์มจะเสนอทางเลือกให้ “ชำระภายหลัง” หรือ “ผ่อน 0%” ซึ่งก็คือรูปแบบหนึ่งของสินเชื่อที่ถูกฝังไว้ในกระบวนการซื้อขาย

ความสำคัญในยุคดิจิทัล

ในยุคที่ผู้บริโภคคาดหวังความสะดวกสบายและรวดเร็ว ประสบการณ์ที่ไม่สะดุด (Seamless Experience) กลายเป็นปัจจัยสำคัญในการตัดสินใจเลือกใช้บริการ Embedded Finance เข้ามาตอบโจทย์นี้โดยตรง โดยการลดขั้นตอนที่ยุ่งยากในการสมัครหรือขอใช้บริการทางการเงิน ลดการกรอกข้อมูลซ้ำซ้อน และทำให้ทุกอย่างเสร็จสิ้นได้ภายในแพลตฟอร์มเดียว สิ่งนี้ไม่เพียงแต่สร้างความพึงพอใจให้แก่ลูกค้า แต่ยังช่วยให้แพลตฟอร์มสามารถรักษาฐานลูกค้าและสร้างแหล่งรายได้ใหม่จากบริการทางการเงินที่เพิ่มเข้ามาอีกด้วย

เจาะลึก Embedded Lending: กลไกเบื้องหลังการกู้เงินในแอป

Embedded Lending คือส่วนสำคัญของ Embedded Finance ที่มุ่งเน้นการให้บริการสินเชื่อโดยตรงภายในแอปพลิเคชัน ไม่ว่าจะเป็นสินเชื่อส่วนบุคคล วงเงินหมุนเวียนสำหรับผู้ขาย หรือบริการยอดนิยมอย่าง ช้อปก่อนจ่ายทีหลัง (Buy Now, Pay Later – BNPL) ซึ่งเป็นกลไกสำคัญที่ทำให้การ กู้เงินในแอป กลายเป็นเรื่องง่าย

การประเมินความเสี่ยงด้วยข้อมูลทางเลือก

สิ่งที่ทำให้ สินเชื่อดิจิทัล ประเภทนี้แตกต่างจากสินเชื่อของธนาคารแบบดั้งเดิมคือวิธีการประเมินความน่าเชื่อถือทางเครดิต แทนที่จะใช้เอกสารแสดงรายได้ สลิปเงินเดือน หรือข้อมูลเครดิตบูโรเป็นหลัก ระบบ Embedded Lending จะใช้ประโยชน์จาก “ข้อมูลทางเลือก” (Alternative Data) ที่มีอยู่บนแพลตฟอร์มนั้นๆ ข้อมูลเหล่านี้อาจรวมถึง:

  • สำหรับผู้ซื้อ: ประวัติการสั่งซื้อ, ความถี่ในการใช้งาน, มูลค่าการใช้จ่ายเฉลี่ย, ประวัติการชำระเงินคืนตรงเวลา
  • สำหรับผู้ขาย: ยอดขายรายเดือน, คะแนนรีวิวจากลูกค้า, ระยะเวลาที่เปิดร้านบนแพลตฟอร์ม, ความสม่ำเสมอของรายได้

ข้อมูลเหล่านี้ให้ภาพสะท้อนพฤติกรรมและความสามารถในการชำระหนี้ที่เป็นปัจจุบันมากกว่าเอกสารแบบเดิม ทำให้สามารถอนุมัติสินเชื่อให้กับกลุ่มคนที่อาจไม่ผ่านเกณฑ์ของธนาคาร เช่น กลุ่มฟรีแลนซ์ หรือผู้ที่ไม่มีรายได้ประจำได้

กระบวนการอนุมัติที่รวดเร็วและไร้กระดาษ

ด้วยเทคโนโลยี API (Application Programming Interface) ที่เชื่อมต่อระบบต่างๆ เข้าด้วยกัน และการใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในการวิเคราะห์ข้อมูล ทำให้กระบวนการสมัครและอนุมัติสินเชื่อสามารถเกิดขึ้นได้แบบเรียลไทม์ ผู้ใช้เพียงแค่กดยินยอมให้แพลตฟอร์มเข้าถึงข้อมูลและยืนยันตัวตน ระบบก็จะสามารถประมวลผลและแจ้งผลการอนุมัติได้ภายในไม่กี่นาที ซึ่งแตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับกระบวนการของธนาคารที่อาจใช้เวลาหลายวันและต้องใช้เอกสารจำนวนมาก

รูปแบบสินเชื่อยอดนิยม: Buy Now, Pay Later (BNPL)

BNPL คือตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดของ Embedded Lending ที่ผู้บริโภคคุ้นเคย บริการนี้อนุญาตให้ลูกค้าซื้อสินค้าไปก่อนและแบ่งชำระเป็นงวดๆ ในภายหลัง โดยส่วนใหญ่มักจะปลอดดอกเบี้ยในช่วงแรกหากชำระคืนตรงตามกำหนดเวลา รูปแบบนี้ช่วยกระตุ้นการตัดสินใจซื้อและเพิ่มยอดขายให้กับร้านค้า ขณะเดียวกันก็เพิ่มทางเลือกในการบริหารจัดการค่าใช้จ่ายให้กับผู้บริโภค ซึ่งได้รับความนิยมอย่างสูงในกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่อาจยังไม่มีบัตรเครดิต

ภาพรวมตลาด: ตัวอย่างในไทยและต่างประเทศ

เทรนด์ Embedded Finance ไม่ได้เป็นเพียงแนวคิดทางทฤษฎี แต่ได้ถูกนำมาปรับใช้จริงโดยแพลตฟอร์มดิจิทัลชั้นนำทั่วโลก รวมถึงในประเทศไทย ซึ่งแสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการเติบโตของการเงินยุคใหม่นี้

กรณีศึกษาที่น่าสนใจในประเทศไทย

ในตลาดประเทศไทย ผู้ให้บริการแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซและโซเชียลมีเดียรายใหญ่ต่างก็กระโดดเข้ามาในตลาดนี้อย่างเต็มตัว:

  • Shopee SPayLater & Lazada PayLater: ทั้งสองแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซยักษ์ใหญ่ได้นำเสนอบริการ BNPL ให้กับลูกค้า ทำให้ผู้ซื้อสามารถผ่อนชำระค่าสินค้าได้โดยตรงในขั้นตอนการชำระเงิน
  • LINE BK: เป็นการร่วมมือระหว่าง KBank และ LINE ที่ฝังบริการธนาคารดิจิทัลเข้าไปในแอปพลิเคชัน LINE ทำให้ผู้ใช้สามารถเปิดบัญชี โอนเงิน และขอสินเชื่อส่วนบุคคลได้โดยไม่ต้องออกจากแอปที่ใช้งานเป็นประจำ
  • ShopeePay: นอกจากการเป็นกระเป๋าเงินอิเล็กทรอนิกส์แล้ว ยังมีการเชื่อมโยงกับบริการสินเชื่อเพื่อเพิ่มความคล่องตัวในการใช้จ่ายของผู้ใช้งาน

ผู้นำเทรนด์ในตลาดโลก

ในระดับสากล มีผู้เล่นรายใหญ่จำนวนมากที่ผลักดันให้ Embedded Finance กลายเป็นกระแสหลัก:

  • Klarna, Affirm, Afterpay: บริษัท ฟินเทค เหล่านี้เป็นผู้บุกเบิกบริการ BNPL และได้ร่วมมือกับร้านค้าออนไลน์หลายพันแห่งทั่วโลก เพื่อเป็นทางเลือกในการชำระเงินที่จุดขาย
  • Amazon Lending: Amazon เสนอสินเชื่อให้กับผู้ขายบนแพลตฟอร์ม (Sellers) โดยใช้ข้อมูลยอดขายและประสิทธิภาพของร้านค้าในการพิจารณาอนุมัติ เพื่อช่วยให้ผู้ขายมีเงินทุนหมุนเวียนในการสต็อกสินค้า
  • DoorDash & Toast: แพลตฟอร์มสั่งอาหารและระบบจัดการร้านอาหารเหล่านี้ก็มีบริการให้เงินสดล่วงหน้า (Cash Advance) หรือสินเชื่อแก่ร้านอาหารที่เป็นพาร์ทเนอร์ เพื่อช่วยเสริมสภาพคล่องทางธุรกิจ

ประโยชน์และผลกระทบต่อระบบนิเวศทางธุรกิจ

การมาถึงของ Embedded Finance ได้สร้างประโยชน์และส่งผลกระทบต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในหลายมิติ ตั้งแต่ผู้บริโภครายย่อยไปจนถึงธุรกิจขนาดใหญ่และตัวแพลตฟอร์มเอง

ตารางเปรียบเทียบประโยชน์ของ Embedded Finance ต่อกลุ่มต่างๆ
กลุ่มผู้ได้รับประโยชน์ รายละเอียดของประโยชน์และผลกระทบ
ผู้บริโภค เข้าถึงง่ายและสะดวก: สามารถขอสินเชื่อหรือใช้บริการทางการเงินได้ทันที ณ จุดที่ต้องการ โดยไม่ต้องผ่านขั้นตอนที่ซับซ้อนของธนาคาร
เพิ่มทางเลือกในการชำระเงิน: บริการ BNPL ช่วยให้สามารถบริหารจัดการค่าใช้จ่ายก้อนใหญ่ได้ดีขึ้น โดยแบ่งชำระเป็นงวดๆ
โอกาสสำหรับผู้เข้าไม่ถึงบริการธนาคาร: ผู้ที่ไม่มีประวัติเครดิตหรือรายได้ประจำก็มีโอกาสได้รับอนุมัติสินเชื่อมากขึ้น
ร้านค้าและ SMEs เพิ่มยอดขาย: การมีตัวเลือกผ่อนชำระช่วยกระตุ้นการตัดสินใจซื้อของลูกค้า และเพิ่มมูลค่าการสั่งซื้อเฉลี่ย (Average Order Value)
เข้าถึงแหล่งทุนง่ายขึ้น: สามารถขอสินเชื่อเพื่อหมุนเวียนธุรกิจได้โดยใช้ข้อมูลการขายบนแพลตฟอร์มเป็นหลักค้ำประกัน
บริหารสภาพคล่อง: ช่วยให้ธุรกิจขนาดเล็กมีเงินทุนในการสต็อกสินค้า ขยายกิจการ หรือใช้จ่ายในยามฉุกเฉินได้ดีขึ้น
แพลตฟอร์มผู้ให้บริการ สร้างรายได้ใหม่: มีรายได้เพิ่มขึ้นจากค่าธรรมเนียมหรือส่วนแบ่งดอกเบี้ยจากบริการทางการเงิน
เพิ่มความภักดีของลูกค้า (Customer Loyalty): การมอบประสบการณ์ที่ครบวงจรและไร้รอยต่อทำให้ลูกค้ายังคงใช้งานแพลตฟอร์มต่อไป
ดึงดูดผู้ใช้ใหม่: บริการทางการเงินที่น่าสนใจสามารถเป็นจุดขายที่ดึงดูดทั้งผู้ซื้อและผู้ขายรายใหม่เข้ามาสู่ระบบนิเวศของตน

อนาคตของ Embedded Finance: แนวโน้มและความท้าทาย

Embedded Finance ไม่ใช่แค่กระแสชั่วคราว แต่เป็นวิวัฒนาการที่สำคัญของอุตสาหกรรมการเงิน อย่างไรก็ตาม การเติบโตอย่างรวดเร็วย่อมมาพร้อมกับความท้าทายและข้อควรระวังที่ทุกฝ่ายต้องให้ความสำคัญ

การเติบโตของตลาดที่คาดการณ์ไว้

แนวโน้มการเติบโตของตลาดนี้เป็นไปในทิศทางบวกอย่างชัดเจน มีการคาดการณ์ว่ามูลค่าของตลาด Embedded Finance ทั่วโลกจะขยายตัวอย่างมหาศาลในทศวรรษหน้า ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความต้องการและการยอมรับที่เพิ่มขึ้นจากทั้งผู้บริโภคและภาคธุรกิจ

มีการประเมินว่าตลาด Embedded Finance ทั่วโลกอาจมีมูลค่าสูงถึง 7.2 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 260 ล้านล้านบาท) ภายในปี 2030 ซึ่งแสดงให้เห็นถึงศักยภาพอันมหาศาลของนวัตกรรมทางการเงินนี้

ความเสี่ยงและข้อควรระวังสำหรับผู้ใช้งาน

แม้ว่าความสะดวกสบายจะเป็นจุดเด่น แต่ก็มีประเด็นที่ผู้ใช้บริการต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ:

  • ความปลอดภัยของข้อมูล: การยินยอมให้แพลตฟอร์มเข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลธุรกรรมทางการเงิน จำเป็นต้องมั่นใจว่าแพลตฟอร์มนั้นมีมาตรการรักษาความปลอดภัยของข้อมูลที่เข้มแข็ง เพื่อป้องกันการรั่วไหลหรือการนำข้อมูลไปใช้ในทางที่ผิด
  • เงื่อนไขและค่าธรรมเนียมแฝง: ผู้ใช้ควรอ่านและทำความเข้าใจเงื่อนไขการให้บริการอย่างละเอียด โดยเฉพาะเรื่องอัตราดอกเบี้ย ค่าธรรมเนียมการใช้วงเงิน และค่าปรับในกรณีที่ชำระล่าช้า ซึ่งอาจสูงกว่าที่คาดคิด
  • ความเสี่ยงในการก่อหนี้เกินตัว: ความง่ายในการเข้าถึงสินเชื่ออาจกระตุ้นให้เกิดการใช้จ่ายเกินความจำเป็นและนำไปสู่ปัญหาหนี้สินในระยะยาว การมีวินัยทางการเงินจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง

การเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ของอุตสาหกรรมการเงิน

การเติบโตของ Embedded Finance กำลังสร้างแรงสั่นสะเทือน (Disruption) ให้กับสถาบันการเงินแบบดั้งเดิมอย่างธนาคาร ผู้บริโภคที่เคยต้องเดินทางไปที่สาขาหรือใช้แอปของธนาคารโดยตรง เริ่มหันมาทำธุรกรรมผ่านแพลตฟอร์มที่ใช้งานในชีวิตประจำวันมากขึ้น สิ่งนี้บีบให้ธนาคารต้องปรับตัว โดยอาจหันมาเป็นผู้ให้บริการเบื้องหลัง (Infrastructure Provider) ที่ร่วมมือกับแพลตฟอร์มต่างๆ หรือพัฒนานวัตกรรมของตนเองเพื่อแข่งขันในตลาดที่เปลี่ยนไป

สรุป: การเงินที่เข้าถึงง่ายในยุคดิจิทัล

ปรากฏการณ์ กู้เงินในแอปช้อปปิ้ง? เทรนด์ใหม่ Embedded Finance คือบทพิสูจน์ที่ชัดเจนว่าภูมิทัศน์ของบริการทางการเงินได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างถาวรแล้ว การผนวกบริการสินเชื่อ การชำระเงิน และบริการอื่นๆ เข้ากับแพลตฟอร์มดิจิทัลที่ผู้คนใช้งานเป็นประจำ ได้ทลายกำแพงและลดความซับซ้อนในการเข้าถึงแหล่งทุน ทำให้การเงินกลายเป็นเรื่องที่ใกล้ตัวและไร้รอยต่อมากขึ้นสำหรับทุกคน ไม่ว่าจะเป็นผู้ซื้อที่ต้องการแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่าย หรือผู้ขายที่ต้องการเงินทุนหมุนเวียนเพื่อขยายธุรกิจ

อย่างไรก็ตาม ความสะดวกสบายนี้มาพร้อมกับความรับผิดชอบที่มากขึ้นสำหรับผู้ใช้บริการ การตระหนักถึงความเสี่ยงด้านความปลอดภัยของข้อมูล การศึกษาเงื่อนไขอัตราดอกเบี้ยอย่างละเอียด และการรักษาวินัยทางการเงินเพื่อหลีกเลี่ยงการเป็นหนี้เกินความจำเป็น คือสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้สามารถใช้ประโยชน์จาก การเงินยุคใหม่ นี้ได้อย่างเต็มศักยภาพและยั่งยืน การทำความเข้าใจในเทรนด์ Embedded Finance จึงไม่ใช่แค่การตามกระแสเทคโนโลยี แต่คือการเตรียมความพร้อมเพื่อก้าวสู่โลกการเงินแห่งอนาคตอย่างชาญฉลาด