7 ข้อผิดพลาดทางการเงินที่ต้องเลี่ยง หากอยากมีเงินเก็บ

การสร้างความมั่นคงทางการเงินเป็นเป้าหมายสำคัญในชีวิต แต่หลายครั้งที่พฤติกรรมบางอย่างอาจกลายเป็นอุปสรรคโดยไม่รู้ตัว การทำความเข้าใจเกี่ยวกับ 7 ข้อผิดพลาดทางการเงินที่ต้องเลี่ยง หากอยากมีเงินเก็บ ถือเป็นก้าวแรกที่สำคัญในการวางรากฐานทางการเงินที่แข็งแกร่ง การตระหนักรู้ถึงหลุมพรางเหล่านี้จะช่วยให้สามารถวางแผนและตัดสินใจได้อย่างรอบคอบมากขึ้น นำไปสู่การบรรลุเป้าหมายการออมและการลงทุนในระยะยาว

• การขาดงบประมาณ: การไม่ติดตามรายรับรายจ่ายทำให้ไม่สามารถควบคุมการเงินและวางแผนการออมได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• การก่อหนี้บริโภค: การใช้จ่ายเกินตัว โดยเฉพาะผ่านบัตรเครดิต นำไปสู่วงจรหนี้สินที่บั่นทอนความสามารถในการเก็บออม
• การไม่มีเงินออมฉุกเฉิน: การขาดเงินสำรองสำหรับเหตุการณ์ไม่คาดฝันอาจทำให้ต้องกู้ยืมเงินหรือกระทบต่อแผนการเงินระยะยาว
• การละเลยการวางแผนเกษียณ: การเริ่มต้นออมเพื่อการเกษียณช้าเกินไปทำให้พลาดโอกาสในการสร้างผลตอบแทนแบบทบต้น
• การลงทุนโดยขาดความเข้าใจ: การตัดสินใจลงทุนตามกระแสหรือขาดการศึกษาข้อมูลอย่างเพียงพออาจนำไปสู่การสูญเสียเงินทุน

ภาพรวมของข้อผิดพลาดทางการเงินที่พบบ่อย

ในเส้นทางสู่การสร้างความมั่งคั่งและอิสรภาพทางการเงิน บุคคลจำนวนมากมักเผชิญกับอุปสรรคที่เกิดจากนิสัยและพฤติกรรมการใช้จ่ายที่ผิดพลาด การทำความเข้าใจข้อผิดพลาดเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญสำหรับทุกคน โดยเฉพาะกลุ่มคนในวัยทำงานที่กำลังสร้างฐานะ ซึ่งเป็นช่วงวัยที่มีศักยภาพในการสร้างรายได้และวางแผนอนาคตสูงสุด การหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาดทางการเงินไม่เพียงแต่ช่วยให้มีเงินเก็บเพิ่มขึ้น แต่ยังเป็นการสร้างวินัยและความรู้ทางการเงินซึ่งเป็นสินทรัพย์ที่ประเมินค่าไม่ได้สำหรับอนาคต

ข้อผิดพลาดทางการเงินที่พบบ่อยมักมีรากฐานมาจากเรื่องพื้นฐาน เช่น การขาดการวางแผน การใช้จ่ายตามอารมณ์ และการขาดความรู้ความเข้าใจในผลิตภัณฑ์ทางการเงินต่างๆ ตั้งแต่การไม่จัดทำงบประมาณรายรับรายจ่าย การใช้บัตรเครดิตอย่างผิดวิธี ไปจนถึงการลงทุนที่มีความเสี่ยงสูงโดยไม่มีความรู้รองรับ สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นพฤติกรรมที่สามารถกัดกร่อนความมั่นคงทางการเงินได้อย่างช้าๆ การตระหนักและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเหล่านี้จึงเป็นหัวใจสำคัญของการวางแผนการเงินที่ประสบความสำเร็จ

ข้อผิดพลาดที่ 1: การไม่มีงบประมาณและไม่ติดตามรายรับรายจ่าย

ข้อผิดพลาดพื้นฐานที่สุดแต่ส่งผลกระทบมากที่สุดอย่างหนึ่งคือการไม่มีงบประมาณที่ชัดเจน การใช้ชีวิตทางการเงินโดยปราศจากการติดตามรายรับและรายจ่ายเปรียบเสมือนการเดินทางโดยไม่มีแผนที่ ซึ่งทำให้ยากที่จะทราบว่าเงินถูกใช้ไปกับอะไรบ้าง และเหลือเงินเท่าไหร่สำหรับการออมหรือการลงทุน

ความสำคัญของการจัดทำงบประมาณ

งบประมาณคือเครื่องมือทางการเงินที่ช่วยให้เห็นภาพรวมสถานะการเงินของตนเองได้อย่างชัดเจน ประโยชน์หลักของการจัดทำงบประมาณ ได้แก่:

• การควบคุมการใช้จ่าย: ช่วยให้สามารถระบุและลดรายจ่ายที่ไม่จำเป็น ทำให้มีเงินเหลือเก็บมากขึ้น
• การวางแผนเพื่อเป้าหมาย: ทำให้สามารถจัดสรรเงินเพื่อเป้าหมายทางการเงินต่างๆ เช่น การออมเพื่อซื้อบ้าน การลงทุน หรือการชำระหนี้
• การสร้างวินัยทางการเงิน: การทำงบประมาณอย่างสม่ำเสมอช่วยสร้างนิสัยการใช้จ่ายอย่างรอบคอบและมีความรับผิดชอบ
• การลดความเครียดทางการเงิน: การทราบสถานะการเงินที่แท้จริงช่วยลดความกังวลและทำให้สามารถตัดสินใจทางการเงินได้อย่างมั่นใจ

แนวทางการแก้ไข: การสร้างและการปฏิบัติตามงบประมาณ

การเริ่มต้นทำงบประมาณสามารถทำได้ง่ายๆ โดยเริ่มจากการบันทึกรายรับทั้งหมดและติดตามรายจ่ายทุกรายการเป็นเวลาอย่างน้อยหนึ่งเดือน เพื่อให้เห็นภาพพฤติกรรมการใช้จ่ายที่แท้จริง จากนั้นจึงนำข้อมูลมาจัดหมวดหมู่ เช่น ค่าอาหาร ค่าเดินทาง ค่าที่อยู่อาศัย และค่าใช้จ่ายส่วนตัว แล้วกำหนดวงเงินสำหรับแต่ละหมวดหมู่ให้สอดคล้องกับรายได้และเป้าหมายการออม ปัจจุบันมีแอปพลิเคชันและโปรแกรมคอมพิวเตอร์มากมายที่ช่วยให้การทำงบประมาณเป็นเรื่องง่ายและสะดวกสบายยิ่งขึ้น

ข้อผิดพลาดที่ 2: การใช้จ่ายเกินตัวและการก่อหนี้บริโภค

การใช้จ่ายเกินกว่ารายได้ที่มีอยู่เป็นหนึ่งในกับดักทางการเงินที่อันตรายที่สุด ซึ่งมักนำไปสู่การก่อหนี้สินที่ไม่จำเป็น หรือที่เรียกว่า “หนี้บริโภค” เช่น หนี้บัตรเครดิต หรือสินเชื่อส่วนบุคคลเพื่อซื้อสินค้าฟุ่มเฟือย หนี้ประเภทนี้มักมีอัตราดอกเบี้ยสูงและสามารถสะสมเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วหากไม่ได้รับการจัดการอย่างเหมาะสม

วงจรหนี้สินจากการใช้บัตรเครดิต

บัตรเครดิตเป็นเครื่องมือที่มอบความสะดวกสบาย แต่หากใช้อย่างขาดความระมัดระวังก็อาจกลายเป็นดาบสองคม การจ่ายเพียงขั้นต่ำในแต่ละเดือนจะทำให้ยอดหนี้คงค้างถูกนำไปคิดดอกเบี้ยในอัตราที่สูง ส่งผลให้ภาระหนี้เพิ่มพูนขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นวงจรที่ยากจะหลุดพ้น การใช้บัตรเครดิตเพื่อซื้อสินค้าที่ไม่สามารถจ่ายด้วยเงินสดได้ในทันทีคือสัญญาณอันตรายของนิสัยการเงินที่ไม่ดี

การชำระหนี้บัตรเครดิตเต็มจำนวนทุกเดือนเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการหลีกเลี่ยงภาระดอกเบี้ยและรักษาสุขภาพทางการเงินให้แข็งแรง

วิธีจัดการหนี้สินอย่างมีประสิทธิภาพ

สำหรับผู้ที่มีหนี้สินอยู่แล้ว สิ่งสำคัญคือการหยุดสร้างหนี้ใหม่และวางแผนชำระหนี้อย่างจริงจัง กลยุทธ์ที่นิยมใช้ ได้แก่:

1. วิธี Snowball (ก้อนหิมะ): การชำระหนี้ก้อนเล็กที่สุดให้หมดก่อน แล้วนำเงินที่เคยจ่ายหนี้ก้อนนั้นไปรวมกับเงินที่จ่ายหนี้ก้อนถัดไป วิธีนี้ช่วยสร้างกำลังใจในการปลดหนี้
2. วิธี Avalanche (หิมะถล่ม): การชำระหนี้ที่มีอัตราดอกเบี้ยสูงที่สุดก่อน เพื่อลดภาระดอกเบี้ยโดยรวมในระยะยาว วิธีนี้ประหยัดเงินได้มากกว่า

ไม่ว่าจะเลือกใช้วิธีใด สิ่งสำคัญคือการจัดลำดับความสำคัญของหนี้สินและชำระคืนอย่างสม่ำเสมอตามแผนที่วางไว้

ข้อผิดพลาดที่ 3: การไม่มีเงินออมฉุกเฉิน

ชีวิตเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน เหตุการณ์ไม่คาดฝัน เช่น การเจ็บป่วยกะทันหัน การตกงาน หรือค่าซ่อมแซมบ้านและรถยนต์ สามารถเกิดขึ้นได้เสมอ การไม่มีเงินออมฉุกเฉินเตรียมไว้สำหรับสถานการณ์เหล่านี้อาจนำไปสู่ปัญหาทางการเงินที่รุนแรง

ความเสี่ยงของการขาดสภาพคล่องทางการเงิน

เมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินและไม่มีเงินสำรอง บุคคลอาจต้องเผชิญกับทางเลือกที่จำกัดและส่งผลเสียทางการเงิน เช่น การกู้ยืมเงินนอกระบบที่มีดอกเบี้ยสูง การกดเงินสดจากบัตรเครดิต หรือการขายสินทรัพย์ลงทุนในเวลาที่ไม่เหมาะสม ซึ่งทั้งหมดนี้สามารถทำลายแผนการเงินระยะยาวที่วางไว้ได้ เงินออมฉุกเฉินจึงทำหน้าที่เป็นกันชนทางการเงินที่สำคัญ

การสร้างกองทุนฉุกเฉิน: ควรมีเท่าไหร่และเก็บที่ไหน

โดยทั่วไปแล้ว ผู้เชี่ยวชาญทางการเงินแนะนำให้มีเงินออมฉุกเฉินสำรองไว้ประมาณ 3-6 เท่าของค่าใช้จ่ายรายเดือน จำนวนเงินนี้ควรเพียงพอที่จะครอบคลุมค่าใช้จ่ายที่จำเป็นในระหว่างที่ขาดรายได้หรือเผชิญกับเหตุการณ์ฉุกเฉิน เงินก้อนนี้ควรเก็บไว้ในบัญชีที่มีสภาพคล่องสูงและมีความเสี่ยงต่ำ เช่น บัญชีออมทรัพย์ดอกเบี้ยสูง หรือกองทุนรวมตลาดเงิน ซึ่งสามารถถอนออกมาใช้ได้ง่ายเมื่อมีความจำเป็น และควรแยกบัญชีนี้ออกจากบัญชีใช้จ่ายในชีวิตประจำวันอย่างชัดเจน

ข้อผิดพลาดที่ 4: การละเลยการวางแผนเพื่อการเกษียณ

สำหรับคนหนุ่มสาววัยทำงาน การเกษียณอาจดูเป็นเรื่องไกลตัว ทำให้หลายคนละเลยการวางแผนและเริ่มต้นออมเงินเพื่อวัยเกษียณ ซึ่งถือเป็นข้อผิดพลาดที่อาจส่งผลกระทบร้ายแรงในระยะยาว เนื่องจากการเริ่มต้นช้าหมายถึงการพลาดโอกาสสำคัญในการให้เงินทำงานผ่านพลังของดอกเบี้ยทบต้น

พลังของดอกเบี้ยทบต้นและการเริ่มต้นเร็ว

ดอกเบี้ยทบต้น (Compound Interest) คือการที่ผลตอบแทนจากการลงทุนถูกนำกลับไปลงทุนต่อ ทำให้เงินต้นเติบโตแบบก้าวกระโดดเมื่อเวลาผ่านไป ยิ่งเริ่มต้นลงทุนเร็วเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีระยะเวลาให้เงินเติบโตมากขึ้นเท่านั้น การผัดวันประกันพรุ่งในการออมเพื่อการเกษียณเพียงไม่กี่ปี อาจหมายถึงเงินที่น้อยลงอย่างมหาศาลในบั้นปลายชีวิต

เครื่องมือและทางเลือกสำหรับการออมเพื่อการเกษียณ

มีเครื่องมือทางการเงินหลายประเภทที่ออกแบบมาเพื่อการออมระยะยาวสำหรับการเกษียณโดยเฉพาะ เช่น:

• กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (Provident Fund): สำหรับพนักงานบริษัทเอกชน โดยมีนายจ้างช่วยสมทบ
• กองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ (กบข.): สำหรับข้าราชการ
• กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF): สำหรับบุคคลทั่วไปที่ต้องการออมเงินเพื่อการเกษียณพร้อมสิทธิประโยชน์ทางภาษี
• กองทุนรวมเพื่อการออม (SSF): กองทุนเพื่อการออมระยะยาวที่สามารถใช้ลดหย่อนภาษีได้

การศึกษาและเลือกใช้เครื่องมือเหล่านี้อย่างเหมาะสมตั้งแต่เนิ่นๆ เป็นกุญแจสำคัญในการสร้างความมั่นคงทางการเงินในวัยเกษียณ

ข้อผิดพลาดที่ 5: การลงทุนโดยขาดความรู้ความเข้าใจ

การลงทุนเป็นสิ่งจำเป็นในการสร้างความมั่งคั่งและเอาชนะเงินเฟ้อ แต่การลงทุนโดยปราศจากความรู้ความเข้าใจที่เพียงพออาจนำไปสู่ความเสียหายทางการเงินได้ ข้อผิดพลาดที่พบบ่อยคือการตัดสินใจลงทุนตามกระแสสังคมหรือคำแนะนำจากผู้อื่นโดยไม่ได้ศึกษาข้อมูลด้วยตนเอง

ความเสี่ยงจากการลงทุนตามกระแส

การลงทุนตามกระแสหรือ FOMO (Fear of Missing Out) มักเกิดขึ้นเมื่อสินทรัพย์ประเภทใดประเภทหนึ่งมีราคาสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้หลายคนรีบเข้าไปลงทุนเพราะกลัวจะพลาดโอกาส แต่บ่อยครั้งที่การลงทุนในลักษณะนี้เป็นการเข้าไปซื้อที่ราคาสูงสุดก่อนที่ราคาจะปรับตัวลง การตัดสินใจที่ขับเคลื่อนด้วยอารมณ์มากกว่าเหตุผลจึงมีความเสี่ยงสูงมาก

หลักการพื้นฐานของการลงทุนที่ยั่งยืน

เพื่อลดความเสี่ยงและสร้างผลตอบแทนที่ยั่งยืน ควรยึดหลักการลงทุนพื้นฐานดังนี้:

• ศึกษาข้อมูล (Do Your Own Research): ทำความเข้าใจในสินทรัพย์ที่จะลงทุนอย่างถ่องแท้ ทั้งในด้านพื้นฐาน ความเสี่ยง และผลตอบแทนที่คาดหวัง
• การกระจายความเสี่ยง (Diversification): ไม่ลงทุนในสินทรัพย์ประเภทเดียว แต่ควรกระจายการลงทุนไปในสินทรัพย์ที่หลากหลายเพื่อลดความผันผวนของพอร์ตการลงทุน
• เข้าใจระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้ (Risk Tolerance): ประเมินความสามารถในการรับความเสี่ยงของตนเองและเลือกลงทุนในสินทรัพย์ที่เหมาะสม
• การลงทุนระยะยาว (Long-term Investing): มองการลงทุนเป็นการสร้างความมั่งคั่งในระยะยาว แทนที่จะพยายามจับจังหวะตลาดในระยะสั้น

ข้อผิดพลาดที่ 6: การไม่มีเป้าหมายทางการเงินที่ชัดเจน

การออมและการลงทุนโดยไม่มีเป้าหมายที่ชัดเจนเปรียบเสมือนการออกเรือโดยไม่มีจุดหมายปลายทาง ซึ่งอาจทำให้ขาดแรงจูงใจและมีแนวโน้มที่จะใช้จ่ายเงินไปกับสิ่งที่ไม่จำเป็นได้ง่าย เป้าหมายทางการเงินทำหน้าที่เป็นเข็มทิศนำทางในการตัดสินใจทางการเงินทุกๆ ด้าน

ผลกระทบของการวางแผนการเงินที่ไร้ทิศทาง

เมื่อไม่มีเป้าหมายที่ชัดเจน การจัดลำดับความสำคัญทางการเงินจะกลายเป็นเรื่องยาก ทำให้ไม่สามารถจัดสรรเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ การขาดเป้าหมายยังทำให้การวัดความคืบหน้าเป็นไปไม่ได้ ส่งผลให้ขาดแรงผลักดันในการออมและลงทุนอย่างต่อเนื่อง และอาจนำไปสู่การตัดสินใจทางการเงินที่ไม่สอดคล้องกับความต้องการในระยะยาว

เทคนิคการตั้งเป้าหมายทางการเงินแบบ SMART

การตั้งเป้าหมายที่มีประสิทธิภาพควรเป็นไปตามหลักการ SMART ซึ่งประกอบด้วย:

• Specific (เฉพาะเจาะจง): เป้าหมายต้องชัดเจน เช่น “ออมเงินเพื่อดาวน์บ้าน” แทนที่จะเป็น “อยากมีเงินเก็บ”
• Measurable (วัดผลได้): ต้องระบุเป็นตัวเลขได้ เช่น “เก็บเงิน 500,000 บาท”
• Achievable (บรรลุได้): เป้าหมายต้องมีความท้าทายแต่ก็เป็นไปได้จริงเมื่อพิจารณาจากรายได้และสถานการณ์ปัจจุบัน
• Relevant (เกี่ยวข้อง): เป้าหมายต้องสอดคล้องกับแผนชีวิตและความต้องการโดยรวม
• Time-bound (มีกรอบเวลา): ต้องกำหนดระยะเวลาที่ชัดเจน เช่น “ภายใน 5 ปี”

ตัวอย่างเป้าหมายแบบ SMART คือ “จะออมเงิน 500,000 บาทเพื่อเป็นเงินดาวน์บ้านภายใน 5 ปี โดยเก็บออมเดือนละ 8,400 บาท”

ข้อผิดพลาดที่ 7: การมองข้ามความสำคัญของการทำประกัน

หลายคนมองว่าการจ่ายเบี้ยประกันเป็นค่าใช้จ่ายที่สูญเปล่า โดยเฉพาะเมื่อยังมีสุขภาพแข็งแรงและไม่เคยประสบอุบัติเหตุรุนแรง แต่ในความเป็นจริงแล้ว การประกันคือเครื่องมือบริหารความเสี่ยงที่สำคัญอย่างยิ่ง การมองข้ามความสำคัญของการประกันอาจทำให้ความมั่งคั่งที่สะสมมาทั้งชีวิตหายไปในพริบตาเมื่อเกิดเหตุไม่คาดฝัน

การป้องกันความเสี่ยงทางการเงินที่ไม่คาดคิด

เหตุการณ์ร้ายแรง เช่น การเจ็บป่วยด้วยโรคร้ายแรง หรืออุบัติเหตุที่ทำให้ทุพพลภาพ สามารถสร้างภาระค่าใช้จ่ายมหาศาลซึ่งอาจสูงเกินกว่าเงินออมฉุกเฉินจะรับไหว การมีประกันจะช่วยโอนย้ายความเสี่ยงเหล่านี้ไปยังบริษัทประกัน ทำให้ไม่ต้องนำเงินออมหรือเงินลงทุนที่เตรียมไว้สำหรับเป้าหมายอื่นมาใช้จ่ายกับค่ารักษาพยาบาล

ประเภทของการประกันที่จำเป็น

ประเภทของประกันที่ควรพิจารณาขึ้นอยู่กับสถานการณ์ของแต่ละบุคคล แต่โดยพื้นฐานแล้ว ประกันที่จำเป็น ได้แก่:

• ประกันสุขภาพ: ช่วยแบ่งเบาภาระค่ารักษาพยาบาล ทั้งกรณีผู้ป่วยในและผู้ป่วยนอก
• ประกันโรคร้ายแรง: ให้เงินก้อนเมื่อตรวจพบโรคร้ายแรงตามที่ระบุในกรมธรรม์ เพื่อใช้เป็นค่ารักษาพยาบาลหรือค่าใช้จ่ายอื่นๆ
• ประกันอุบัติเหตุ: คุ้มครองกรณีเสียชีวิตหรือสูญเสียอวัยวะจากอุบัติเหตุ รวมถึงค่ารักษาพยาบาล
• ประกันชีวิต: เพื่อสร้างหลักประกันทางการเงินให้กับครอบครัวหรือผู้ที่อยู่ในความอุปการะในกรณีที่ผู้ทำประกันเสียชีวิต