“`html

เงินบาทดิจิทัลมาแล้ว! สแกนจ่ายร้านค้าได้จริงวันนี้

ประเด็นสำคัญที่น่าสนใจ

• เงินบาทดิจิทัล (Retail CBDC) ที่ออกโดยธนาคารแห่งประเทศไทยได้เริ่มเปิดให้ประชาชนทดลองใช้งานจริงในปี 2568 (2025) สามารถใช้สแกนจ่ายเงินที่ร้านค้าได้แล้ว
• เทคโนโลยีนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิวัฒนาการสู่สังคมไร้เงินสด เพิ่มความสะดวกและประสิทธิภาพในการชำระเงินทั้งสำหรับคนไทยและนักท่องเที่ยวต่างชาติ
• เงินบาทดิจิทัลมีความแตกต่างจากคริปโทเคอร์เรนซีและ Stablecoin โดยมีสถานะเทียบเท่าเงินสดที่ออกโดยธนาคารกลาง มีความมั่นคงสูงและไม่มีความเสี่ยงด้านความผันผวนของมูลค่า
• ระบบนิเวศการชำระเงินดิจิทัลขยายตัวอย่างรวดเร็ว โดยมีโครงการอย่าง TouristDigiPay และการใช้งาน Stablecoin THBX เข้ามาเสริมทัพ สร้างทางเลือกใหม่ๆ ให้ผู้บริโภค
• การใช้งานเงินบาทดิจิทัลอยู่ภายใต้การกำกับดูแลที่เข้มงวดของธนาคารแห่งประเทศไทยและสำนักงาน ปปง. เพื่อสร้างความปลอดภัยและความน่าเชื่อถือให้กับระบบการเงินโดยรวม

เงินบาทดิจิทัลมาแล้ว! สแกนจ่ายร้านค้าได้จริงวันนี้ นับเป็นปรากฏการณ์ครั้งสำคัญในประวัติศาสตร์การเงินของประเทศไทย เมื่อสกุลเงินบาทที่คุ้นเคยได้ถูกพัฒนาให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัลอย่างเป็นทางการ หรือที่เรียกว่า Retail Central Bank Digital Currency (Retail CBDC) โดยการริเริ่มของธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ได้เป็นเพียงแค่การนำเทคโนโลยีใหม่มาใช้ แต่คือการวางรากฐานโครงสร้างพื้นฐานทางการเงินสำหรับอนาคต ที่จะช่วยยกระดับประสบการณ์การใช้จ่ายของผู้คนให้สะดวก รวดเร็ว และปลอดภัยยิ่งขึ้น พร้อมทั้งผลักดันให้ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมไร้เงินสดอย่างเต็มรูปแบบ โดยในปี 2568 นี้ ประชาชนทั่วไปสามารถเข้าถึงและใช้งานเงินบาทดิจิทัลเพื่อชำระค่าสินค้าและบริการในชีวิตประจำวันได้จริงแล้ว

ก้าวสู่ยุคใหม่ของการเงินไทย

การมาถึงของเงินบาทดิจิทัลในปี 2568 เป็นผลพวงจากการวางแผนและทดสอบอย่างรอบคอบของธนาคารแห่งประเทศไทยมาเป็นเวลาหลายปี โดยมีเป้าหมายเพื่อตอบสนองต่อภูมิทัศน์ทางการเงินโลกที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว การพัฒนาสกุลเงินดิจิทัลที่ออกโดยธนาคารกลางนี้ไม่ได้มุ่งหวังที่จะมาแทนที่เงินสดหรือเงินฝากในระบบธนาคารพาณิชย์ แต่เป็นการเพิ่มทางเลือกในการชำระเงินที่ทันสมัยและมีประสิทธิภาพให้กับประชาชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่ธุรกรรมผ่านโทรศัพท์มือถือกำลังกลายเป็นมาตรฐาน

ความสำคัญของการเปลี่ยนแปลงนี้ครอบคลุมหลายมิติ ตั้งแต่ผู้บริโภครายย่อยที่สามารถใช้จ่ายผ่านแอปพลิเคชันบนสมาร์ตโฟนได้อย่างคล่องตัว ไปจนถึงผู้ประกอบการและร้านค้าที่สามารถรับชำระเงินได้อย่างรวดเร็วและลดต้นทุนที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเงินสด นอกจากนี้ การมีเงินบาทดิจิทัลยังเป็นการเตรียมความพร้อมของประเทศให้สามารถเชื่อมต่อกับนวัตกรรมทางการเงินแห่งอนาคต เช่น Programmable Money หรือเงินที่สามารถตั้งโปรแกรมเงื่อนไขการใช้งานได้ ซึ่งจะเปิดโอกาสใหม่ๆ ทางธุรกิจและเศรษฐกิจในระยะยาว การเปิดให้ใช้งานจริงในครั้งนี้จึงไม่ใช่เพียงแค่การทดลองอีกต่อไป แต่เป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่จะส่งผลต่อวิถีชีวิตและการดำเนินธุรกิจของคนไทยในยุคดิจิทัล

ทำความรู้จักเงินบาทดิจิทัล (CBDC) ฉบับสมบูรณ์

เพื่อให้เข้าใจถึงศักยภาพและบทบาทของเงินบาทดิจิทัลอย่างถ่องแท้ จำเป็นต้องทำความเข้าใจถึงนิยาม คุณสมบัติ และความแตกต่างจากสินทรัพย์ดิจิทัลประเภทอื่นๆ ที่มีอยู่ในตลาด

เงินบาทดิจิทัลคืออะไร?

เงินบาทดิจิทัล หรือ Retail CBDC คือ สกุลเงินบาทที่ออกโดยธนาคารแห่งประเทศไทยในรูปแบบดิจิทัล มีสถานะเป็นเงินที่ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย (Legal Tender) เช่นเดียวกับธนบัตรและเหรียญกษาปณ์ที่ใช้อยู่ในปัจจุบันทุกประการ โดยมีมูลค่าเทียบเท่าเงินบาทปกติในอัตรา 1:1 เสมอ สิ่งนี้หมายความว่า เงินบาทดิจิทัล 1 บาท มีค่าเท่ากับเงินสด 1 บาทเสมอ ไม่มีความผันผวนของมูลค่า

คุณสมบัติที่สำคัญของเงินบาทดิจิทัลคือการเป็น “เงินสดในรูปแบบดิจิทัล” ซึ่งหมายความว่าเงินจำนวนนี้เป็นภาระหนี้ของธนาคารกลางโดยตรง ไม่ใช่เงินฝากของธนาคารพาณิชย์ และไม่มีการจ่ายดอกเบี้ย วัตถุประสงค์หลักของการพัฒนาจึงมุ่งเน้นไปที่การใช้เป็นสื่อกลางในการชำระเงิน (Medium of Exchange) เพื่อเพิ่มความสะดวกสบายและประสิทธิภาพในการทำธุรกรรมในชีวิตประจำวัน ลดการพึ่งพาเงินสด และเป็นโครงสร้างพื้นฐานที่รองรับนวัตกรรมทางการเงินในอนาคต

เงินบาทดิจิทัลถูกออกแบบมาเพื่อเป็นเครื่องมือในการชำระเงิน ไม่ใช่สินทรัพย์เพื่อการลงทุนหรือการกู้ยืมเงิน หลักการสำคัญคือการเสริมสร้างระบบการเงินให้มีเสถียรภาพและไม่ส่งผลกระทบต่อกลไกของระบบธนาคารโดยรวม

เปรียบเทียบความแตกต่าง: เงินบาทดิจิทัล, คริปโทเคอร์เรนซี และ Stablecoin

แม้ว่าสินทรัพย์ทั้งสามประเภทจะอยู่ในรูปแบบดิจิทัล แต่ก็มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงในด้านคุณสมบัติ บทบาท และความเสี่ยง การทำความเข้าใจความแตกต่างเหล่านี้จะช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถเลือกใช้สินทรัพย์ดิจิทัลได้เหมาะสมกับวัตถุประสงค์

การใช้งานจริงในปี 2025: สแกนจ่ายง่ายแค่ปลายนิ้ว

ปี 2568 ถือเป็นปีแห่งการเริ่มต้นใช้งานเงินบาทดิจิทัลในวงกว้างอย่างเป็นรูปธรรม โดยมีการพัฒนาระบบและโครงการต่างๆ เพื่อรองรับการใช้งานทั้งในกลุ่มประชาชนทั่วไปและนักท่องเที่ยวต่างชาติ สร้างประสบการณ์การชำระเงินที่ราบรื่นและเชื่อมโยงกันอย่างทั่วถึง

วิธีการใช้งานสำหรับประชาชนทั่วไป

การเข้าถึงเงินบาทดิจิทัลสำหรับประชาชนทั่วไปถูกออกแบบมาให้ง่ายและไม่ซับซ้อน คล้ายคลึงกับการใช้งานแอปพลิเคชัน Mobile Banking ที่แพร่หลายอยู่ในปัจจุบัน โดยมีขั้นตอนหลักๆ ดังนี้:

1. ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน: ผู้ใช้งานจะต้องดาวน์โหลดแอปพลิเคชันหรือกระเป๋าเงินดิจิทัล (Wallet) ที่ได้รับการรับรองจากผู้ให้บริการทางการเงินที่เข้าร่วมโครงการ
2. ยืนยันตัวตน: ทำการยืนยันตัวตนตามกระบวนการรู้จักลูกค้า (Know Your Customer – KYC) ซึ่งเป็นมาตรฐานความปลอดภัยที่สถาบันการเงินทุกแห่งต้องปฏิบัติตาม
3. แลกเงิน: ผู้ใช้งานสามารถแลกเงินบาทปกติจากบัญชีธนาคารของตนเองเป็นเงินบาทดิจิทัลผ่านแอปพลิเคชันดังกล่าวได้โดยตรงในอัตรา 1:1
4. สแกนเพื่อจ่าย: เมื่อมีเงินบาทดิจิทัลใน Wallet แล้ว สามารถนำไปใช้จ่ายกับร้านค้าที่เข้าร่วมโครงการได้ทันที โดยใช้วิธีการสแกน QR Code ที่คุ้นเคย ซึ่งร้านค้าสามารถรับชำระได้หลากหลายขนาด ตั้งแต่ห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ไปจนถึงร้านค้ารายย่อยทั่วไป

ประสบการณ์ใช้งานจะมีความสะดวก รวดเร็ว และให้ความรู้สึกไม่ต่างจากการใช้จ่ายผ่านช่องทางดิจิทัลอื่นๆ แต่มีความปลอดภัยและความน่าเชื่อถือสูงกว่าเนื่องจากเป็นเงินที่ออกโดยธนาคารกลางโดยตรง

โครงการ TouristDigiPay: เปิดประตูรับนักท่องเที่ยวสู่สังคมไร้เงินสด

นอกจากการใช้งานภายในประเทศแล้ว หนึ่งในโครงการนำร่องที่น่าสนใจและช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจภาคการท่องเที่ยวคือ “TouristDigiPay” โครงการนี้มีเป้าหมายเพื่ออำนวยความสะดวกให้นักท่องเที่ยวต่างชาติสามารถใช้จ่ายในประเทศไทยได้อย่างง่ายดายผ่านระบบดิจิทัล

หลักการทำงานของ TouristDigiPay คือการเปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวสามารถนำสินทรัพย์ดิจิทัลหรือคริปโทเคอร์เรนซีที่ตนเองมีอยู่ มาแลกเปลี่ยนเป็นเงินบาทดิจิทัลผ่านแพลตฟอร์มที่ได้รับอนุญาต จากนั้นพวกเขาสามารถใช้เงินบาทดิจิทัลนั้นสแกน QR Code เพื่อชำระเงินตามร้านค้าต่างๆ ในประเทศไทยได้ทันที จุดเด่นของโครงการนี้คือ ฝั่งร้านค้าไทยจะได้รับชำระเป็นเงินบาทปกติเข้าบัญชีโดยอัตโนมัติ ไม่ต้องรับความเสี่ยงจากความผันผวนของราคาสินทรัพย์ดิจิทัล และไม่ต้องมีความรู้ทางเทคนิคที่ซับซ้อน โครงการนี้จึงไม่เพียงแต่สร้างความสะดวกสบายให้นักท่องเที่ยว แต่ยังช่วยเพิ่มโอกาสทางการค้าให้กับผู้ประกอบการไทย และส่งเสริมภาพลักษณ์ของประเทศไทยในฐานะผู้นำด้านนวัตกรรมการเงินในภูมิภาค

ระบบนิเวศทางการเงินที่เปลี่ยนแปลงไป

การมาถึงของเงินบาทดิจิทัลไม่ได้เกิดขึ้นอย่างโดดเดี่ยว แต่เป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศการเงินดิจิทัลที่ใหญ่ขึ้น ซึ่งประกอบด้วยผู้เล่นและเทคโนโลยีที่หลากหลาย ทั้ง Stablecoin และนวัตกรรม Crypto Wallet ที่ต่างก็มีบทบาทในการขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้

บทบาทของ Stablecoin: กรณีศึกษา THBX

ในขณะที่เงินบาทดิจิทัลเป็นสกุลเงินที่ออกโดยภาครัฐ Stablecoin ซึ่งออกโดยภาคเอกชนก็มีบทบาทสำคัญในการเป็นสะพานเชื่อมระหว่างโลกการเงินแบบดั้งเดิมกับโลกของคริปโทเคอร์เรนซี ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดในปี 2568 คือการเติบโตของ Stablecoin THBX ซึ่งเป็นเหรียญดิจิทัลที่ผูกมูลค่ากับเงินบาทในอัตรา 1:1

THBX ได้รับความนิยมในกลุ่มผู้ที่ลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัล เนื่องจากช่วยลดความผันผวนของมูลค่าและสามารถใช้เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนหรือชำระค่าสินค้าและบริการได้จริง โดยผู้ใช้งานสามารถถือครอง THBX ผ่านกระเป๋าเงินดิจิทัล เช่น Rubie Wallet และนำไปสแกนจ่าย QR Code กับร้านค้าที่ร่วมรายการได้ ซึ่งปัจจุบันมีจำนวนมากกว่า 100 ร้านค้าในกรุงเทพมหานคร แม้ว่า THBX จะไม่ใช่เงินที่ชำระหนี้ได้ตามกฎหมายเช่นเดียวกับ CBDC แต่ก็แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของเทคโนโลยีบล็อกเชนในการสร้างนวัตกรรมการชำระเงินรูปแบบใหม่ๆ ที่เข้ามาเป็นทางเลือกให้กับผู้บริโภค

นวัตกรรม Crypto Wallet และอนาคตของการชำระเงิน

ในอดีต Crypto Wallet อาจถูกมองว่าเป็นเพียงเครื่องมือสำหรับเก็บรักษาสินทรัพย์ดิจิทัล แต่ในปี 2568 Wallet ได้ยกระดับตัวเองขึ้นมาเป็นแพลตฟอร์มการเงินแบบครบวงจร ที่ไม่ได้ทำหน้าที่แค่เก็บ แต่ยังเป็นเครื่องมือในการชำระเงินและเชื่อมโยงกับบริการอื่นๆ อีกด้วย

นวัตกรรมที่สำคัญคือการพัฒนาระบบความปลอดภัยที่ล้ำสมัย เช่น การยืนยันตัวตนด้วยข้อมูลชีวมาตร (Biometrics) เพื่อให้มั่นใจว่าเจ้าของบัญชีเท่านั้นที่สามารถทำธุรกรรมได้ นอกจากนี้ Wallet รุ่นใหม่ๆ ยังเริ่มรองรับแนวคิด “Programmable Money” หรือเงินที่สามารถตั้งโปรแกรมได้ ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่น่าจับตามองอย่างยิ่ง ตัวอย่างเช่น ผู้ปกครองอาจตั้งโปรแกรมเงินค่าขนมให้บุตรหลาน โดยกำหนดให้เงินจำนวนนี้สามารถใช้จ่ายได้เฉพาะกับร้านหนังสือหรืออุปกรณ์การเรียนเท่านั้น หรือบริษัทสามารถตั้งโปรแกรมการจ่ายเงินเดือนล่วงเวลาให้กับพนักงานโดยอัตโนมัติเมื่อระบบบันทึกเวลาทำงานครบตามเงื่อนไข นวัตกรรมเหล่านี้จะเปลี่ยนโฉมหน้าของการทำธุรกรรมทางการเงินให้มีความฉลาดและเป็นอัตโนมัติมากขึ้นในอนาคต

ความปลอดภัยและกฎระเบียบที่ต้องรู้

เบื้องหลังความสะดวกสบายของเงินบาทดิจิทัล คือกรอบการกำกับดูแลและมาตรการด้านความปลอดภัยที่แข็งแกร่ง ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทยและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้วางรากฐานไว้อย่างรัดกุม เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ใช้งานและรักษาเสถียรภาพของระบบการเงินโดยรวม

มาตรการกำกับดูแลจากธนาคารแห่งประเทศไทย

ธปท. ได้ดำเนินโครงการพัฒนาเงินบาทดิจิทัลด้วยความระมัดระวังและเป็นขั้นตอน โดยเริ่มจากการทดสอบในวงจำกัด (Pilot Test) ตั้งแต่ปี 2565 เพื่อศึกษาผลกระทบในมิติต่างๆ และนำข้อมูลมาปรับปรุงก่อนที่จะขยายสู่การใช้งานในวงกว้าง หลักการสำคัญที่ ธปท. ยึดถือมาโดยตลอดคือ เงินบาทดิจิทัลจะต้องไม่เข้ามาทำลาย (Disrupt) ระบบการเงินที่มีอยู่ แต่ต้องเข้ามาเสริมสร้างประสิทธิภาพและเป็นทางเลือกเพิ่มเติมให้กับประชาชน การออกแบบให้ CBDC ไม่มีการจ่ายดอกเบี้ยก็เป็นหนึ่งในมาตรการที่ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดการโยกย้ายเงินฝากจากธนาคารพาณิชย์มายัง CBDC ในปริมาณมากจนอาจกระทบต่อเสถียรภาพของระบบธนาคาร

การป้องกันการฟอกเงินและอาชญากรรมทางการเงิน

ความปลอดภัยและความโปร่งใสเป็นหัวใจสำคัญของระบบการเงินดิจิทัล ดังนั้น ผู้ให้บริการที่เกี่ยวข้องกับเงินบาทดิจิทัลและระบบชำระเงินดิจิทัลทุกรายจึงต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบด้านการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (Anti-Money Laundering – AML) และการต่อต้านการสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้าย (Combating the Financing of Terrorism – CFT) อย่างเคร่งครัด ภายใต้การกำกับของสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.)

มาตรการหลักประกอบด้วย:

• การแสดงตนและพิสูจน์ทราบตัวตนของลูกค้า (Know Your Customer – KYC): ผู้ใช้บริการทุกคนต้องผ่านกระบวนการยืนยันตัวตนที่น่าเชื่อถือ ก่อนที่จะสามารถเปิดบัญชีหรือ Wallet ได้
• การประเมินความเสี่ยงและการตรวจสอบสถานะลูกค้า (Customer Due Diligence – CDD): ผู้ให้บริการต้องประเมินความเสี่ยงของลูกค้าแต่ละราย และมีการตรวจสอบธุรกรรมที่น่าสงสัยอย่างสม่ำเสมอ

มาตรการเหล่านี้ช่วยสร้างเกราะป้องกันอาชญากรรมทางการเงิน ทำให้ผู้ใช้งานทั่วไปสามารถมั่นใจได้ว่าระบบเงินบาทดิจิทัลมีความปลอดภัยและน่าเชื่อถือ ไม่ตกเป็นเครื่องมือของผู้ไม่หวังดี

สรุปและก้าวต่อไปของเงินบาทดิจิทัล

การเปิดใช้งานเงินบาทดิจิทัลในปี 2568 นับเป็นหมุดหมายที่สำคัญของการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัลของประเทศไทยอย่างแท้จริง นี่คือการเปลี่ยนผ่านจากแนวคิดและการทดลองไปสู่การใช้งานเชิงพาณิชย์ที่จับต้องได้ ซึ่งมอบความสะดวกสบาย ประสิทธิภาพ และความปลอดภัยในการชำระเงินให้กับทั้งประชาชน ผู้ประกอบการ และนักท่องเที่ยว การเดินทางสู่สังคมไร้เงินสดของไทยได้เริ่มต้นขึ้นอย่างเต็มตัวแล้ว โดยมีเงินบาทดิจิทัลเป็นหนึ่งในโครงสร้างพื้นฐานทางการเงินที่สำคัญสำหรับอนาคต

สิ่งนี้ไม่เพียงแต่จะเปลี่ยนวิธีการใช้จ่ายเงินในชีวิตประจำวัน แต่ยังเป็นการเปิดประตูสู่โลกแห่งนวัตกรรมทางการเงินใหม่ๆ ที่จะตามมาอีกมากมาย การเตรียมความพร้อมและปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงจึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับทุกคน เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีนี้ได้อย่างเต็มศักยภาพ และร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการขับเคลื่อนประเทศไทยไปสู่ความเป็นผู้นำด้านเศรษฐกิจดิจิทัลในระดับสากลต่อไป

“`