แอปเป๋าตังค์เยอะไป? รัฐจ่อรวมทุกอย่างในแอปเดียว

ในยุคที่การเงินดิจิทัลกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน ปัญหาที่หลายคนอาจเคยประสบคือการมีแอปพลิเคชันของภาครัฐหลายตัวจนเกิดความสับสน โดยเฉพาะแอปที่เกี่ยวข้องกับการรับสวัสดิการและการใช้จ่ายต่างๆ คำถามที่ว่า “แอปเป๋าตังค์เยอะไป? รัฐจ่อรวมทุกอย่างในแอปเดียว” จึงไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่เป็นภาพสะท้อนถึงความเคลื่อนไหวครั้งสำคัญของนโยบายรัฐบาลที่มุ่งหวังจะปฏิรูประบบบริการดิจิทัลให้มีประสิทธิภาพและเข้าถึงง่ายยิ่งขึ้น แนวคิดการพัฒนา “ซูเปอร์แอป” หรือ Digital Wallet 2.0 จึงเกิดขึ้นเพื่อเป็นคำตอบในการลดความซับซ้อนและรวมศูนย์บริการทางการเงินภาครัฐไว้ในที่เดียว

สรุปประเด็นสำคัญ

• แนวโน้มปัจจุบันภาครัฐกำลังพิจารณาการรวมบริการและฟังก์ชันทางการเงินดิจิทัลต่างๆ เข้าไว้ในแอปพลิเคชันหลักเพียงแอปเดียว เพื่อลดความซ้ำซ้อนและความสับสนของผู้ใช้งาน
• โครงการนี้มีชื่อเรียกว่า Digital Wallet 2.0 ซึ่งจะเปลี่ยนสถาปัตยกรรมจากระบบปิด (Closed Loop) ที่จำกัดการใช้งานเฉพาะภายในแอป ไปสู่ระบบเปิด (Open Loop) ที่อนุญาตให้ธนาคารและผู้ให้บริการภายนอกสามารถเชื่อมต่อได้
• เป้าหมายหลักคือการอำนวยความสะดวกให้แก่ประชาชน ลดขั้นตอนการลงทะเบียนและติดตั้งหลายแอปพลิเคชันที่ไม่จำเป็น ซึ่งเคยสร้างปัญหาในการใช้งาน เช่น กรณีแอป “ทางรัฐ” และ “เป๋าตังค์”
• แอปพลิเคชัน “เป๋าตังค์” ที่พัฒนาโดยธนาคารกรุงไทย ถูกวางให้เป็นโครงสร้างพื้นฐานหลักของโครงการนี้ เนื่องจากมีฐานผู้ใช้งานอยู่แล้วกว่า 40 ล้านราย และมีฟีเจอร์ที่หลากหลายครอบคลุมธุรกรรมการเงินหลายประเภท
• อย่างไรก็ตาม การดำเนินโครงการยังคงมีความท้าทายที่สำคัญในด้านการเชื่อมต่อระบบระหว่างธนาคารต่างๆ การบริหารจัดการข้อมูล และการรักษาความปลอดภัยของข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ใช้งาน

สถานการณ์ปัจจุบัน: ความท้าทายจากแอปพลิเคชันภาครัฐที่หลากหลาย

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ประเทศไทยได้ก้าวเข้าสู่สังคมไร้เงินสดอย่างรวดเร็ว โดยมีปัจจัยเร่งจากนโยบายของภาครัฐที่ส่งเสริมการใช้จ่ายผ่านช่องทางดิจิทัล โดยเฉพาะอย่างยิ่งผ่านโครงการสวัสดิการต่างๆ เช่น “คนละครึ่ง”, “เราเที่ยวด้วยกัน”, และ “ยิ่งใช้ยิ่งได้” ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนดำเนินการผ่านแอปพลิเคชัน “เป๋าตังค์” เป็นหลัก แม้ว่าแอปพลิเคชันดังกล่าวจะประสบความสำเร็จในการสร้างฐานผู้ใช้งานจำนวนมหาศาลและกระตุ้นเศรษฐกิจฐานราก แต่ในขณะเดียวกัน ภาครัฐก็ได้มีการพัฒนาและเปิดตัวแอปพลิเคชันอื่นๆ ออกมาเพื่อให้บริการในด้านต่างๆ เพิ่มเติม

การเกิดขึ้นของแอปพลิเคชันจำนวนมากได้นำไปสู่ความท้าทายใหม่ นั่นคือความสับสนและความยุ่งยากของผู้ใช้งาน ประชาชนต้องเรียนรู้การใช้งานแอปพลิเคชันที่แตกต่างกัน ต้องจดจำรหัสผ่านหลายชุด และต้องติดตั้งแอปพลิเคชันจำนวนมากไว้ในสมาร์ทโฟน ซึ่งอาจสร้างภาระให้กับอุปกรณ์ที่มีพื้นที่จัดเก็บจำกัด ปัญหาดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงการขาดการบูรณาการบริการดิจิทัลของภาครัฐอย่างเป็นระบบ ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อประสบการณ์ของผู้ใช้งานและประสิทธิภาพโดยรวมของการให้บริการ

ความซับซ้อนจากการมีแอปจ่ายเงินและบริการจากภาครัฐหลายตัว ทำให้ประชาชนเกิดความสับสนและไม่แน่ใจว่าควรใช้แอปใดสำหรับบริการใด การรวมทุกอย่างไว้ในที่เดียวจึงเป็นแนวทางที่มุ่งแก้ไขปัญหานี้โดยตรง

ปัญหาความซ้ำซ้อนนี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่การใช้งานของประชาชนเท่านั้น แต่ยังรวมถึงฝั่งของผู้พัฒนาระบบที่ต้องดูแลรักษาและอัปเดตแอปพลิเคชันหลายตัวพร้อมกัน ซึ่งเป็นการสิ้นเปลืองทรัพยากรทั้งในด้านงบประมาณและบุคลากร ด้วยเหตุนี้ แนวคิดที่จะแก้ไขปัญหาด้วยการสร้าง “ซูเปอร์แอป” ที่รวมทุกบริการสำคัญไว้ในที่เดียวจึงเริ่มมีความชัดเจนและเป็นรูปธรรมมากขึ้น

ก้าวสู่ซูเปอร์แอป: แนวคิด Digital Wallet 2.0

เพื่อตอบสนองต่อความท้าทายดังกล่าว ภาครัฐได้เริ่มวางแนวทางการพัฒนาระบบกระเป๋าเงินดิจิทัลเวอร์ชันใหม่ที่เรียกว่า Digital Wallet 2.0 ซึ่งเป็นมากกว่าแค่แอปพลิเคชันสำหรับรับเงินสวัสดิการ แต่ถูกออกแบบมาให้เป็นแพลตฟอร์มกลางทางการเงินดิจิทัลของประเทศ โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างประสบการณ์ที่ไร้รอยต่อและครอบคลุมทุกมิติการใช้ชีวิตของประชาชน

นิยามของ ‘ซูเปอร์แอป’ ในบริบทของภาครัฐ

คำว่า “ซูเปอร์แอป” (Super App) ในบริบทนี้ หมายถึง แอปพลิเคชันเดียวที่รวบรวมบริการหลากหลายประเภทเอาไว้ด้วยกัน แทนที่จะต้องดาวน์โหลดแอปแยกสำหรับแต่ละบริการ สำหรับภาครัฐ ซูเปอร์แอปจะทำหน้าที่เป็นประตูสู่บริการสาธารณะทุกรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น:

• บริการด้านการเงิน: การรับสวัสดิการจากรัฐ, การโอนเงิน, การชำระบิล, การลงทุนในพันธบัตรรัฐบาล หรือหุ้นกู้
• บริการด้านสุขภาพ: การตรวจสอบสิทธิ์การรักษาพยาบาล, การนัดหมายแพทย์
• บริการด้านข้อมูลภาครัฐ: การตรวจสอบข้อมูลทะเบียนราษฎร, การยื่นภาษี, การเข้าถึงเอกสารราชการต่างๆ
• บริการอื่นๆ: การซื้อสลากดิจิทัล, การกู้ยืมเงิน, และการทำธุรกรรมอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับภาครัฐ

แนวคิดนี้จะช่วยให้ประชาชนสามารถเข้าถึงทุกบริการของรัฐได้ผ่านการล็อกอินเพียงครั้งเดียว ลดความยุ่งยากและสร้างมาตรฐานการให้บริการที่เป็นหนึ่งเดียวกันทั่วประเทศ

สถาปัตยกรรม Open Loop: หัวใจสำคัญของการเปลี่ยนแปลง

การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญที่สุดในแนวคิด Digital Wallet 2.0 คือการเปลี่ยนผ่านจากสถาปัตยกรรมระบบปิด (Closed Loop) ไปสู่ระบบเปิด (Open Loop) ซึ่งมีความยืดหยุ่นและเอื้อต่อการเชื่อมต่อกับผู้ให้บริการภายนอกมากกว่าเดิม

ในอดีต โครงการอย่าง “คนละครึ่ง” ดำเนินการบนระบบ Closed Loop ซึ่งหมายความว่าเงินที่รัฐเติมให้ในแอปเป๋าตังค์จะสามารถใช้จ่ายได้เฉพาะกับร้านค้าที่เข้าร่วมโครงการ และการทำธุรกรรมจะเกิดขึ้นภายในระบบนิเวศของแอปเป๋าตังค์เท่านั้น ไม่สามารถโอนเงินสวัสดิการส่วนนี้ออกไปยังบัญชีธนาคารอื่นได้โดยตรง แต่สำหรับระบบ Open Loop จะเป็นการทลายกำแพงดังกล่าว โดยอนุญาตให้ผู้ใช้งานสามารถทำธุรกรรมเชื่อมต่อไปยังธนาคารพาณิชย์และสถาบันการเงินอื่นๆ ได้อย่างอิสระ เช่น การโอนเงินจากดิจิทัลวอลเล็ตไปยังบัญชีธนาคารใดก็ได้ หรือการผูกบัญชีจากธนาคารอื่นเพื่อใช้จ่ายผ่านซูเปอร์แอปของรัฐโดยตรง ซึ่งจะช่วยเพิ่มความสะดวกและส่งเสริมการแข่งขันในภาคการเงินดิจิทัล

บทบาทของแอป ‘เป๋าตังค์’: จากจุดเริ่มต้นสู่โครงสร้างพื้นฐานดิจิทัล

ในการขับเคลื่อนแนวคิดซูเปอร์แอปให้เกิดขึ้นจริง การมีโครงสร้างพื้นฐานที่แข็งแกร่งเป็นสิ่งจำเป็น และแอปพลิเคชัน “เป๋าตังค์” ซึ่งพัฒนาโดยธนาคารกรุงไทย ถือเป็นตัวเลือกที่มีศักยภาพสูงสุดในการทำหน้าที่นี้ ด้วยความพร้อมทั้งในด้านเทคโนโลยีและฐานผู้ใช้งานจำนวนมาก

ศักยภาพและฐานผู้ใช้งานในปัจจุบัน

แอปเป๋าตังค์ไม่ได้เป็นเพียงแอปสำหรับรับเงินจากภาครัฐ แต่ได้พัฒนาฟังก์ชันการใช้งานให้ครอบคลุมบริการทางการเงินที่หลากหลาย เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งานในชีวิตประจำวัน ปัจจุบันแอปเป๋าตังค์มีฟีเจอร์เด่นๆ ได้แก่:

• การทำธุรกรรมพื้นฐาน: โอนเงิน, เติมเงิน, จ่ายบิลค่าสาธารณูปโภคต่างๆ
• การลงทุน: ซื้อขายพันธบัตรออมทรัพย์, หุ้นกู้ภาคเอกชน, และลงทุนในทองคำ
• บริการด้านสินเชื่อ: เข้าถึงบริการสินเชื่อจากธนาคารกรุงไทย
• การซื้อสลากดิจิทัล: ซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลในราคามาตรฐาน
• สุขภาพ: กระเป๋าสุขภาพสำหรับตรวจสอบสิทธิประโยชน์ต่างๆ

จุดแข็งที่สำคัญที่สุดของเป๋าตังค์คือ ฐานผู้ใช้งานที่ลงทะเบียนและยืนยันตัวตนแล้วมากกว่า 40 ล้านราย ซึ่งเป็นฐานข้อมูลขนาดใหญ่ที่มีค่าอย่างมหาศาลสำหรับการต่อยอดเป็นซูเปอร์แอปของประเทศ การใช้เป๋าตังค์เป็นแกนหลักจะช่วยลดขั้นตอนที่ประชาชนต้องลงทะเบียนใหม่ทั้งหมด และสามารถผลักดันนโยบายต่างๆ ไปสู่คนกลุ่มใหญ่ได้อย่างรวดเร็ว

แก้ปัญหาความซ้ำซ้อน: กรณีศึกษาแอป ‘ทางรัฐ’

หนึ่งในตัวอย่างที่ชัดเจนของปัญหาความซ้ำซ้อนคือการมีอยู่ของแอปพลิเคชัน “ทางรัฐ” ซึ่งถูกพัฒนาขึ้นเพื่อเป็นศูนย์รวมบริการภาครัฐ เช่น การตรวจสอบข้อมูลเครดิตบูโร, ค่าน้ำค่าไฟ, และสิทธิประกันสังคม แต่การเปิดตัวแอป “ทางรัฐ” แยกต่างหากจาก “เป๋าตังค์” ได้สร้างความสับสนให้แก่ประชาชนจำนวนไม่น้อย หลายคนไม่แน่ใจถึงความแตกต่างของทั้งสองแอป และไม่ทราบว่าควรใช้บริการใดบนแอปพลิเคชันไหน

สถานการณ์เช่นนี้ตอกย้ำถึงความจำเป็นในการบูรณาการบริการทั้งหมดเข้ามาไว้ในแพลตฟอร์มเดียว การรวมฟังก์ชันของแอป “ทางรัฐ” และบริการอื่นๆ เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของซูเปอร์แอป จะช่วยขจัดความสับสนและสร้างประสบการณ์ที่เป็นหนึ่งเดียว ทำให้ประชาชนสามารถเข้าถึงทุกบริการที่ต้องการได้ง่ายและสะดวกยิ่งขึ้น

ความท้าทายและโอกาสในการสร้างซูเปอร์แอปแห่งชาติ

แม้ว่าแนวคิดการสร้างซูเปอร์แอปจะมีข้อดีมากมาย แต่เส้นทางสู่การปฏิบัติจริงยังคงเต็มไปด้วยความท้าทายที่ต้องได้รับการบริหารจัดการอย่างรอบคอบ ทั้งในมิติของเทคโนโลยี กฎระเบียบ และความเชื่อมั่นของประชาชน

การเชื่อมต่อระบบระหว่างสถาบันการเงิน

ความท้าทายทางเทคนิคที่สำคัญที่สุดคือการสร้างระบบกลางที่สามารถเชื่อมต่อกับดิจิทัลวอลเล็ตของธนาคารพาณิชย์และสถาบันการเงินต่างๆ ได้อย่างราบรื่น การเปลี่ยนไปใช้สถาปัตยกรรมแบบ Open Loop จำเป็นต้องมีการวางมาตรฐานกลางของ API (Application Programming Interface) ที่ทุกฝ่ายสามารถนำไปใช้ในการเชื่อมต่อระบบของตนเองได้ การบริหารจัดการเพื่อให้แน่ใจว่าเงินจะไม่กระจุกตัวหรือกระจายไปหลายที่จนเกิดความสับสนเป็นเรื่องที่ซับซ้อน และต้องอาศัยความร่วมมืออย่างใกล้ชิดจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง รวมถึงธนาคารแห่งประเทศไทยในฐานะผู้กำกับดูแล

ความปลอดภัยของข้อมูลและความเป็นส่วนตัว

เมื่อมีการรวมข้อมูลและบริการจำนวนมากไว้ในแอปพลิเคชันเดียว ประเด็นด้านความปลอดภัยของข้อมูล (Data Security) และความเป็นส่วนตัว (Data Privacy) จะกลายเป็นเรื่องที่มีความสำคัญสูงสุด ภาครัฐจะต้องสร้างความเชื่อมั่นให้กับประชาชนว่าข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลทางการเงินของพวกเขาจะถูกจัดเก็บและป้องกันอย่างดีที่สุดตามมาตรฐานสากล การวางมาตรการป้องกันการโจมตีทางไซเบอร์ การยืนยันตัวตนที่รัดกุม และการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA) อย่างเคร่งครัด จะเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างความไว้วางใจและส่งเสริมให้ประชาชนหันมาใช้งานซูเปอร์แอปอย่างแพร่หลาย

บทสรุปและทิศทางในอนาคต

การที่รัฐบาลมีแนวคิดจะรวมบริการดิจิทัลต่างๆ โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการเงินและสวัสดิการ ไว้ใน “ซูเปอร์แอป” เดียว ภายใต้โครงการ Digital Wallet 2.0 ถือเป็นก้าวสำคัญในการปฏิรูปบริการภาครัฐให้ทันสมัยและตอบโจทย์ประชาชนมากขึ้น การดำเนินการดังกล่าวมีเป้าหมายที่ชัดเจนในการลดความซับซ้อน แก้ปัญหาความสับสนจากการมีแอปพลิเคชันจำนวนมาก และสร้างแพลตฟอร์มกลางที่แข็งแกร่งสำหรับการขับเคลื่อนนโยบายดิจิทัลของประเทศ

โดยอาศัยแอปพลิเคชัน “เป๋าตังค์” ที่มีฐานผู้ใช้กว่า 40 ล้านคนเป็นโครงสร้างพื้นฐานหลัก และเปลี่ยนผ่านไปสู่สถาปัตยกรรมแบบ Open Loop ที่เปิดกว้างต่อการเชื่อมต่อกับภาคส่วนอื่นๆ โครงการนี้มีศักยภาพที่จะยกระดับประสบการณ์การใช้บริการดิจิทัลของคนไทยไปอีกขั้น อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จของโครงการนี้ขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการความท้าทายด้านการเชื่อมต่อระบบและความปลอดภัยของข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพ อนาคตของการเงินดิจิทัลและบริการภาครัฐของไทยกำลังจะถูกกำหนดโดยทิศทางของซูเปอร์แอปนี้ ซึ่งเป็นสิ่งที่ทุกภาคส่วนต้องจับตามองอย่างใกล้ชิดต่อไป