อย. ไฟเขียว! เนื้อแล็บขายในไทยแล้ววันนี้

นับเป็นข่าวใหญ่ที่สร้างแรงสั่นสะเทือนให้กับวงการอาหารและเทคโนโลยีของประเทศไทย เมื่อมีประกาศสำคัญว่า อย. ไฟเขียว! เนื้อแล็บขายในไทยแล้ววันนี้ การอนุมัตินี้ถือเป็นจุดเปลี่ยนครั้งประวัติศาสตร์ที่เปิดประตูสู่มิติใหม่ของแหล่งโปรตีนทางเลือก และเป็นการรับรองอย่างเป็นทางการว่าเนื้อสัตว์ที่ผลิตจากห้องปฏิบัติการหรือที่รู้จักกันในชื่อ “เนื้อเพาะเลี้ยง” (Cultured Meat) มีความปลอดภัยและพร้อมจำหน่ายให้กับผู้บริโภคชาวไทยได้แล้ว การตัดสินใจครั้งนี้ไม่เพียงแต่จะส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมการบริโภค แต่ยังเป็นการปูทางไปสู่อุตสาหกรรมอาหารแห่งอนาคตที่ยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

• การรับรองความปลอดภัยอย่างเป็นทางการ: สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ได้อนุมัติให้สามารถจำหน่ายเนื้อสัตว์เพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการได้ตามกฎหมายในประเทศไทยแล้ว
• นวัตกรรมเพื่อความยั่งยืน: เนื้อเพาะเลี้ยงผลิตจากเซลล์สัตว์จริงโดยไม่ต้องผ่านกระบวนการเลี้ยงและเชือดสัตว์ ซึ่งช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและแก้ไขปัญหาด้านสวัสดิภาพสัตว์
• มิติใหม่ของตลาดอาหารไทย: การอนุมัติครั้งนี้เป็นการเปิดโอกาสทางธุรกิจให้กับผู้ประกอบการในกลุ่มเทคโนโลยีชีวภาพด้านอาหาร (Food Tech) และสร้างทางเลือกใหม่ให้แก่ผู้บริโภค
• มาตรฐานที่ต้องจับตา: แม้จะได้รับการอนุมัติ แต่รายละเอียดเกี่ยวกับเกณฑ์การผลิต การควบคุมคุณภาพ และการติดฉลาก ยังคงเป็นสิ่งที่ต้องติดตามอย่างใกล้ชิดเพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภค

การประกาศอย่างเป็นทางการจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ที่อนุมัติให้มีการจำหน่ายเนื้อสัตว์เพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ หรือ เนื้อจากแล็บ ในประเทศไทย ถือเป็นก้าวที่สำคัญอย่างยิ่งต่ออุตสาหกรรมอาหารของประเทศ นี่คือการส่งสัญญาณที่ชัดเจนว่าประเทศไทยพร้อมแล้วที่จะเปิดรับเทคโนโลยีอาหารล้ำสมัย (Food Technology) ซึ่งมีศักยภาพในการปฏิวัติวิธีการผลิตและบริโภคโปรตีนของมนุษย์ การอนุมัติดังกล่าวหมายความว่าผลิตภัณฑ์เนื้อเพาะเลี้ยงได้ผ่านกระบวนการตรวจสอบและประเมินความปลอดภัยตามมาตรฐานที่กำหนด ทำให้ผู้บริโภคสามารถเข้าถึงแหล่งโปรตีนทางเลือกใหม่ที่เคยถูกมองว่าเป็นเพียงแนวคิดในนิยายวิทยาศาสตร์ได้แล้วในวันนี้

ก้าวสำคัญของวงการอาหารไทย: ทำความรู้จัก “เนื้อเพาะเลี้ยง”

การอนุมัติเนื้อเพาะเลี้ยงในประเทศไทยไม่ได้เป็นเพียงแค่การอนุญาตให้มีสินค้าชนิดใหม่วางขายในตลาด แต่ยังสะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบายที่สำคัญ ซึ่งมีผลกระทบในวงกว้างต่อทั้งระบบอาหาร เศรษฐกิจ และสังคม

ทำไมข่าวนี้จึงมีความสำคัญ?

ความสำคัญของการอนุมัติครั้งนี้สามารถมองได้หลายมิติ ประการแรกคือ ด้านนโยบายและกฎระเบียบ การที่ อย. ซึ่งเป็นหน่วยงานกำกับดูแลด้านอาหารและยาของประเทศให้การรับรอง ถือเป็นการสร้างบรรทัดฐานทางกฎหมายสำหรับผลิตภัณฑ์อาหารที่เกิดจากเทคโนโลยีใหม่ๆ เป็นการปลดล็อกข้อจำกัดและเปิดทางให้เกิดการลงทุนและการวิจัยพัฒนาในประเทศอย่างจริงจัง ประการที่สองคือ ด้านความมั่นคงทางอาหารและความยั่งยืน เนื้อเพาะเลี้ยงนำเสนอทางออกที่เป็นไปได้สำหรับความท้าทายระดับโลก เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การขาดแคลนทรัพยากร และจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น โดยลดการพึ่งพาการทำปศุสัตว์แบบดั้งเดิมซึ่งใช้ที่ดินและน้ำจำนวนมหาศาล และปล่อยก๊าซเรือนกระจกในปริมาณสูง

ใครคือผู้ที่ได้รับผลกระทบและควรให้ความสนใจ?

ข่าวนี้ส่งผลกระทบต่อกลุ่มคนหลากหลาย ตั้งแต่ผู้บริโภคทั่วไปที่ใส่ใจสุขภาพและสิ่งแวดล้อม ไปจนถึงผู้ประกอบการและนักลงทุนในอุตสาหกรรมอาหารและเทคโนโลยีชีวภาพ

• ผู้บริโภค: จะมีทางเลือกในการบริโภคโปรตีนเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มผู้ที่ต้องการลดการบริโภคเนื้อสัตว์จากฟาร์มด้วยเหตุผลด้านจริยธรรมหรือสิ่งแวดล้อม แต่ยังคงต้องการรสชาติและเนื้อสัมผัสของเนื้อสัตว์จริง
• ผู้ประกอบการและนักลงทุน: การอนุมัตินี้เปรียบเสมือนไฟเขียวที่สร้างโอกาสทางธุรกิจมหาศาลสำหรับสตาร์ทอัพและบริษัทที่ต้องการเข้าสู่ตลาด อาหารแห่งอนาคต นี้
• ภาคเกษตรกรรมและปศุสัตว์: อุตสาหกรรมดั้งเดิมอาจต้องปรับตัวเพื่อรับมือกับการแข่งขันจากผลิตภัณฑ์ใหม่นี้ แต่อีกมุมหนึ่งก็อาจเป็นโอกาสในการพัฒนาเทคโนโลยีและสร้างความร่วมมือใหม่ๆ
• หน่วยงานภาครัฐและนักวิชาการ: มีบทบาทสำคัญในการกำกับดูแล ส่งเสริมการวิจัย และให้ความรู้ที่ถูกต้องแก่สาธารณชน เพื่อให้การเปลี่ยนผ่านไปสู่อุตสาหกรรมอาหารใหม่นี้เป็นไปอย่างราบรื่นและปลอดภัย

จุดเริ่มต้นของเนื้อเพาะเลี้ยงในประเทศไทย

การอนุมัติที่เกิดขึ้นในช่วงปี 2568 นี้ นับเป็นหมุดหมายแรกอย่างเป็นทางการที่ทำให้เนื้อเพาะเลี้ยงสามารถเข้าสู่ตลาดผู้บริโภคในประเทศไทยได้อย่างถูกกฎหมาย ก่อนหน้านี้ แม้จะมีการวิจัยและพัฒนาในแวดวงวิชาการและสตาร์ทอัพมาบ้าง แต่การไม่มีกฎระเบียบที่ชัดเจนเป็นอุปสรรคสำคัญในการนำผลิตภัณฑ์ออกสู่เชิงพาณิชย์ การตัดสินใจของ อย. ครั้งนี้จึงไม่เพียงแต่เป็นการรับรองผลิตภัณฑ์ แต่ยังเป็นการวางโครงสร้างพื้นฐานด้านกฎหมาย เพื่อรองรับการเติบโตของอุตสาหกรรม Cultured Meat ไทย ในระยะยาว

“เนื้อจากแล็บ” คืออะไร: เจาะลึกกระบวนการผลิตและเทคโนโลยี

เพื่อให้เข้าใจถึงความสำคัญของนวัตกรรมนี้ จำเป็นต้องทำความเข้าใจก่อนว่า “เนื้อจากแล็บ” หรือ “เนื้อเพาะเลี้ยง” คืออะไร และมีความแตกต่างจากเนื้อสัตว์ทั่วไปหรือผลิตภัณฑ์ทดแทนเนื้อสัตว์อื่นๆ อย่างไร

คำจำกัดความของเนื้อเพาะเลี้ยง

เนื้อเพาะเลี้ยง (Cultured Meat หรือ Cellular Meat) คือ เนื้อสัตว์จริง ที่ได้จากการเพาะเลี้ยงเซลล์สัตว์ในสภาพแวดล้อมที่มีการควบคุมอย่างดีภายในห้องปฏิบัติการหรือโรงงานผลิต แทนที่จะมาจากการเลี้ยงสัตว์ทั้งตัวแล้วนำไปเชือด สิ่งสำคัญที่ต้องเน้นย้ำคือ นี่ไม่ใช่เนื้อเทียมจากพืช (Plant-based meat) หรือผลิตภัณฑ์เลียนแบบเนื้อสัตว์ แต่เป็นเนื้อเยื่อของกล้ามเนื้อและไขมันที่มีโครงสร้างทางชีววิทยาเช่นเดียวกับเนื้อสัตว์ที่ได้จากฟาร์ม เนื่องจากมีจุดเริ่มต้นมาจากเซลล์ของสัตว์ตัวจริง เช่น วัว หมู ไก่ หรือปลา

เนื้อเพาะเลี้ยงคือเนื้อสัตว์แท้ที่เติบโตนอกร่างกายของสัตว์ เป็นการนำเสนอวิธีการผลิตโปรตีนที่ผสมผสานชีววิทยาดั้งเดิมเข้ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่ เพื่อสร้างระบบอาหารที่ยั่งยืนยิ่งขึ้น

กระบวนการผลิตจากเซลล์สู่จานอาหาร

กระบวนการผลิตเนื้อเพาะเลี้ยงมีความซับซ้อนและต้องอาศัยเทคโนโลยีขั้นสูง โดยสามารถสรุปเป็นขั้นตอนหลักๆ ได้ดังนี้:

1. การเก็บตัวอย่างเซลล์ (Cell Sourcing): เริ่มต้นจากการเก็บตัวอย่างเซลล์จำนวนเล็กน้อยจากสัตว์ที่มีชีวิตผ่านกระบวนการที่ไม่สร้างความเจ็บปวดหรือเป็นอันตรายต่อสัตว์ (Biopsy) โดยเซลล์ที่นิยมใช้คือเซลล์ต้นกำเนิด (Stem cells) ซึ่งมีความสามารถในการแบ่งตัวและพัฒนาไปเป็นเซลล์ชนิดต่างๆ เช่น เซลล์กล้ามเนื้อและเซลล์ไขมัน
2. การเพาะเลี้ยงและแบ่งตัว (Cell Proliferation): นำเซลล์ที่ได้มาใส่ในภาชนะเพาะเลี้ยงที่เรียกว่า “ไบโอรีแอคเตอร์” (Bioreactor) ซึ่งทำหน้าที่เหมือนร่างกายของสัตว์ โดยมีการควบคุมอุณหภูมิ ออกซิเจน และสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตอย่างเหมาะสม สารอาหารเหล่านี้มักเรียกว่า “อาหารเลี้ยงเซลล์” (Growth Media) ซึ่งประกอบด้วยกรดอะมิโน วิตามิน แร่ธาตุ และปัจจัยการเจริญเติบโต (Growth Factors) เพื่อกระตุ้นให้เซลล์แบ่งตัวเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างมหาศาล
3. การสร้างเนื้อเยื่อ (Tissue Formation): เมื่อมีจำนวนเซลล์มากเพียงพอ จะนำเซลล์เหล่านั้นไปเลี้ยงบนโครงสร้างที่กินได้เรียกว่า “สแคฟโฟลด์” (Scaffold) ซึ่งทำหน้าที่เป็นโครงร่างให้เซลล์ยึดเกาะและเรียงตัวกันเป็นเส้นใยกล้ามเนื้อ เหมือนกับการเจริญเติบโตของกล้ามเนื้อในร่างกายสัตว์ตามธรรมชาติ
4. การเก็บเกี่ยว (Harvesting): เมื่อเนื้อเยื่อเจริญเติบโตเต็มที่แล้ว จะถูกเก็บเกี่ยวออกจากไบโอรีแอคเตอร์ และนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหารต่างๆ เช่น เนื้อบด ไส้กรอก หรือเบอร์เกอร์

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ที่อาจได้เห็นในตลาด

ในช่วงแรก ผลิตภัณฑ์เนื้อเพาะเลี้ยงที่น่าจะได้เห็นวางจำหน่ายในตลาดมากที่สุดจะเป็นผลิตภัณฑ์ในรูปแบบแปรรูป เช่น เนื้อบดสำหรับทำเบอร์เกอร์, มีทบอล, หรือไส้กรอก เนื่องจากง่ายต่อการผลิตและขึ้นรูป อย่างไรก็ตาม ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสแคฟโฟลด์และการพิมพ์สามมิติทางชีวภาพ (3D Bioprinting) ในอนาคตอันใกล้ มีความเป็นไปได้สูงที่จะได้เห็นผลิตภัณฑ์ที่มีโครงสร้างซับซ้อนมากขึ้น เช่น สเต็กเนื้อสันใน หรือเนื้ออกไก่ เป็นชิ้นๆ ซึ่งจะมอบประสบการณ์การบริโภคที่ใกล้เคียงกับเนื้อสัตว์จากฟาร์มมากยิ่งขึ้น

การเปรียบเทียบเนื้อเพาะเลี้ยงกับเนื้อสัตว์จากฟาร์ม

เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดเจนยิ่งขึ้น การเปรียบเทียบระหว่างเนื้อเพาะเลี้ยงและเนื้อสัตว์จากฟาร์มแบบดั้งเดิมในมิติต่างๆ จะช่วยให้เข้าใจถึงข้อดีและข้อจำกัดของเทคโนโลยีนี้ได้ดียิ่งขึ้น

บทบาทของ อย. และมาตรฐานความปลอดภัย: สิ่งที่ผู้บริโภคต้องรู้

การอนุมัติโดย อย. เป็นหัวใจสำคัญที่สร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภค การมีหน่วยงานภาครัฐเข้ามาควบคุมดูแลหมายความว่าผลิตภัณฑ์นี้ไม่ใช่สินค้าที่ใครจะผลิตและขายอย่างไรก็ได้ แต่ต้องผ่านกระบวนการตรวจสอบที่เข้มงวด

การอนุมัติของ อย. หมายความว่าอย่างไร?

ตราประทับการอนุมัติจาก อย. มีความหมายสำคัญหลายประการ:

• การประเมินความปลอดภัย: ผลิตภัณฑ์ได้ผ่านการประเมินความปลอดภัยในการบริโภคแล้ว ซึ่งครอบคลุมถึงกระบวนการผลิต ส่วนผสมที่ใช้ และความเป็นไปได้ที่จะเกิดสารพิษหรือสารก่อภูมิแพ้
• สถานะทางกฎหมาย: เนื้อเพาะเลี้ยงได้รับการยอมรับว่าเป็น “อาหาร” อย่างถูกกฎหมาย สามารถผลิต นำเข้า และจัดจำหน่ายในราชอาณาจักรไทยได้
• การสร้างมาตรฐานอุตสาหกรรม: การอนุมัตินี้จะเป็นจุดเริ่มต้นของการกำหนดหลักเกณฑ์และมาตรฐานเฉพาะสำหรับอุตสาหกรรมเนื้อเพาะเลี้ยงในประเทศไทย เช่น ข้อกำหนดด้านสุขอนามัยของโรงงานผลิต (GMP), การวิเคราะห์จุดอันตรายและจุดวิกฤตที่ต้องควบคุม (HACCP) และข้อกำหนดด้านการติดฉลาก

ประเด็นข้อกังวลด้านความปลอดภัยและสุขภาพ

เป็นเรื่องปกติที่ผู้บริโภคจะมีความกังวลต่ออาหารที่ผลิตด้วยเทคโนโลยีใหม่ คำถามที่พบบ่อย เช่น “มันปลอดภัยจริงหรือ?” หรือ “มีสารเคมีอันตรายหรือไม่?” เป็นสิ่งที่หน่วยงานกำกับดูแลและผู้ผลิตต้องให้ความสำคัญในการสื่อสารข้อมูลที่โปร่งใส การผลิตเนื้อเพาะเลี้ยงในสภาพแวดล้อมที่ปลอดเชื้อช่วยลดความเสี่ยงจากการปนเปื้อนของแบคทีเรียที่มักพบในโรงฆ่าสัตว์ เช่น E. coli หรือ Salmonella ได้อย่างมาก นอกจากนี้ กระบวนการผลิตยังไม่จำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะ ซึ่งเป็นข้อดีอย่างยิ่งเมื่อเทียบกับการทำปศุสัตว์ที่มักมีการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างแพร่หลายและอาจนำไปสู่ปัญหาเชื้อดื้อยาได้

การตรวจสอบสารอาหารและฉลากโภชนาการ

อีกหนึ่งข้อดีของเนื้อเพาะเลี้ยงคือศักยภาพในการปรับแต่งคุณค่าทางโภชนาการได้ ผู้ผลิตสามารถควบคุมปริมาณไขมัน โดยเฉพาะไขมันอิ่มตัว และอาจเสริมสารอาหารที่เป็นประโยชน์ เช่น กรดไขมันโอเมก้า-3 เข้าไปในกระบวนการผลิตได้ อย่างไรก็ตาม กฎระเบียบของ อย. จะเข้ามามีบทบาทสำคัญในการกำหนดให้ผู้ผลิตต้องแสดงข้อมูลทางโภชนาการบนฉลากอย่างชัดเจนและถูกต้อง เพื่อให้ผู้บริโภคสามารถเปรียบเทียบและตัดสินใจเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ได้อย่างมีข้อมูลครบถ้วน การระบุชื่อผลิตภัณฑ์อย่างชัดเจน เช่น “เนื้อไก่เพาะเลี้ยง” ก็เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อป้องกันความสับสนกับเนื้อสัตว์จากฟาร์มหรือผลิตภัณฑ์จากพืช

ผลกระทบและอนาคตของตลาด Cultured Meat ในไทย

การเปิดตลาดเนื้อเพาะเลี้ยงในประเทศไทยจะสร้างทั้งโอกาสและความท้าทายใหม่ๆ ให้กับระบบเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมอาหารของประเทศในระยะยาว

บริบทตลาดและโอกาสทางธุรกิจ

การเป็นหนึ่งในประเทศแรกๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่อนุมัติเนื้อเพาะเลี้ยง ทำให้ประเทศไทยมีศักยภาพที่จะก้าวขึ้นเป็นผู้นำในอุตสาหกรรม อาหารแห่งอนาคต ได้ โอกาสทางธุรกิจที่เกิดขึ้นมีหลากหลาย ตั้งแต่การวิจัยและพัฒนาเซลล์ต้นกำเนิด, การผลิตอาหารเลี้ยงเซลล์ในราคาที่เข้าถึงได้, การออกแบบและสร้างไบโอรีแอคเตอร์, ไปจนถึงการสร้างแบรนด์และการตลาดสำหรับผลิตภัณฑ์เนื้อเพาะเลี้ยง ซึ่งจะช่วยขับเคลื่อนเศรษฐกิจชีวภาพ (Bioeconomy) ของประเทศและสร้างงานที่มีทักษะสูงได้อีกมาก

ความท้าทายและความเสี่ยงในอุตสาหกรรม

แม้ว่าศักยภาพจะดูสดใส แต่เส้นทางของอุตสาหกรรมนี้ยังเต็มไปด้วยความท้าทายที่สำคัญหลายประการ

การยอมรับของผู้บริโภค

ความรู้สึก “ไม่เป็นธรรมชาติ” หรือที่เรียกว่า “Yuck Factor” ยังคงเป็นอุปสรรคทางจิตวิทยาที่สำคัญ การให้ความรู้และสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับกระบวนการผลิตและความปลอดภัยจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง นอกจากนี้ ปัจจัยด้านรสชาติ เนื้อสัมผัส และราคา จะเป็นตัวตัดสินว่าผู้บริโภคจะเปิดใจยอมรับและเปลี่ยนมาบริโภคเนื้อเพาะเลี้ยงในระยะยาวหรือไม่

การขยายขนาดการผลิต

การเปลี่ยนผ่านจากการผลิตในระดับห้องปฏิบัติการ (Lab-scale) ไปสู่ระดับอุตสาหกรรม (Industrial-scale) เป็นความท้าทายทางวิศวกรรมที่ใหญ่ที่สุด การสร้างไบโอรีแอคเตอร์ขนาดใหญ่ที่สามารถผลิตเนื้อได้ในปริมาณมากพอที่จะตอบสนองความต้องการของตลาดและมีต้นทุนที่แข่งขันได้ยังคงเป็นโจทย์ที่ต้องแก้ไข

ต้นทุนและราคาจำหน่าย

ในปัจจุบัน ต้นทุนการผลิตเนื้อเพาะเลี้ยงยังคงสูงกว่าเนื้อสัตว์จากฟาร์มหลายเท่าตัว โดยเฉพาะต้นทุนของอาหารเลี้ยงเซลล์และปัจจัยการเจริญเติบโต แม้ว่าราคาจะมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่องจากการวิจัยและนวัตกรรม แต่ในช่วงแรกคาดว่าผลิตภัณฑ์เนื้อเพาะเลี้ยงจะมีราคาจำหน่ายในระดับพรีเมียม ซึ่งอาจจำกัดการเข้าถึงของผู้บริโภคในวงกว้าง

การประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร

นอกจากการจำหน่ายในรูปแบบผลิตภัณฑ์สำหรับผู้บริโภคทั่วไปแล้ว เนื้อเพาะเลี้ยงยังมีศักยภาพในการนำไปใช้ในภาคบริการอาหาร (Food Service) เช่น ร้านอาหารและโรงแรม ซึ่งสามารถนำเสนอเมนูพิเศษที่สร้างความแปลกใหม่และดึงดูดลูกค้าได้ นอกจากนี้ยังสามารถนำไปใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตอาหารแปรรูปต่างๆ เพื่อเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการและตอบสนองต่อความต้องการของตลาดเฉพาะกลุ่มได้อีกด้วย

บทสรุป: อนาคตของอาหารอยู่บนจานของเราแล้ว

การที่ อย. ไฟเขียว! เนื้อแล็บขายในไทยแล้ววันนี้ ไม่ใช่เป็นเพียงแค่ข่าวการอนุมัติผลิตภัณฑ์อาหารชนิดใหม่ แต่เป็นสัญญาณแห่งการเริ่มต้นยุคใหม่ของอุตสาหกรรมอาหารในประเทศไทยและของโลก นี่คือเทคโนโลยีที่มีศักยภาพในการสร้างระบบอาหารที่ยั่งยืน ปลอดภัย และมีจริยธรรมมากขึ้น แม้ว่าหนทางข้างหน้าจะยังมีความท้าทายทั้งในด้านเทคโนโลยี ต้นทุน และการยอมรับของผู้บริโภค แต่การอนุมัติจากหน่วยงานกำกับดูแลของรัฐถือเป็นก้าวแรกที่แข็งแกร่งและมีความสำคัญอย่างยิ่ง