เสียงปลอม! AI ดูดเสียงหลอกโอนเงินระบาดหนัก
ในปี 2025 สังคมไทยและทั่วโลกกำลังเผชิญกับภัยคุกคามทางไซเบอร์รูปแบบใหม่ที่ทวีความรุนแรงและซับซ้อนขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ นั่นคือการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อสังเคราะห์เสียงเลียนแบบบุคคลใกล้ชิด สร้างสถานการณ์ฉุกเฉิน และหลอกลวงให้เหยื่อโอนเงินอย่างรวดเร็ว กลโกงนี้ได้สร้างความเสียหายเป็นวงกว้างและจำเป็นต้องอาศัยความเข้าใจและการป้องกันอย่างเร่งด่วน
- เทคโนโลยี AI โคลนเสียง (Voice Cloning) สามารถเลียนแบบน้ำเสียง ลักษณะการพูด และอารมณ์ของบุคคลเป้าหมายได้อย่างแนบเนียน โดยใช้ข้อมูลเสียงเพียงไม่กี่วินาที
- มิจฉาชีพมักสร้างสถานการณ์ที่บีบคั้นทางอารมณ์ เช่น การเกิดอุบัติเหตุ การเจ็บป่วยกะทันหัน หรือปัญหาทางกฎหมาย เพื่อลดเวลาในการไตร่ตรองของเหยื่อ
- การป้องกันที่มีประสิทธิภาพที่สุดคือการ “หยุด-คิด-ตรวจสอบ” โดยวางสายและโทรกลับไปยังเบอร์โทรศัพท์ที่บันทึกไว้อย่างเป็นทางการของบุคคลนั้น เพื่อยืนยันความจริง
- นอกจากการปลอมเสียงแล้ว กลุ่มมิจฉาชีพยังใช้ AI สร้างสลิปโอนเงินปลอมที่มีความสมจริงสูง ทำให้การตรวจสอบทำได้ยากขึ้น
- การตระหนักรู้และแบ่งปันข้อมูลเกี่ยวกับกลโกงรูปแบบใหม่นี้ในครอบครัวและสังคม เป็นกุญแจสำคัญในการลดความเสี่ยงจากการตกเป็นเหยื่อ
ปรากฏการณ์ เสียงปลอม! AI ดูดเสียงหลอกโอนเงินระบาดหนัก ได้กลายเป็นประเด็นสำคัญด้านความปลอดภัยออนไลน์ที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อประชาชนในวงกว้าง เทคนิคดังกล่าวเป็นการใช้ปัญญาประดิษฐ์ขั้นสูงเพื่อสังเคราะห์หรือ “โคลน” เสียงของบุคคลที่เหยื่อรู้จักและไว้วางใจ เช่น สมาชิกในครอบครัว เพื่อนสนิท หรือเพื่อนร่วมงาน จากนั้นจึงใช้เสียงที่สร้างขึ้นนี้โทรศัพท์ไปหาเหยื่อเพื่อสร้างเรื่องราวหลอกลวงให้โอนเงินหรือเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคล ความแนบเนียนของเทคโนโลยีนี้ทำให้การแยกแยะระหว่างเสียงจริงและเสียงปลอมทำได้ยากขึ้นอย่างยิ่ง ส่งผลให้กลายเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังสำหรับแก๊งคอลเซ็นเตอร์ในยุคดิจิทัล
ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับภัยคุกคามเสียงสังเคราะห์
การหลอกลวงทางโทรศัพท์ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่การเข้ามาของเทคโนโลยี AI ได้ยกระดับกลโกงแบบดั้งเดิมให้มีความซับซ้อนและน่าเชื่อถือมากกว่าเดิมหลายเท่า ในอดีต แก๊งคอลเซ็นเตอร์มักใช้คนจริงในการโทรศัพท์ ซึ่งอาจมีสำเนียงหรือวิธีการพูดที่ผิดปกติทำให้เหยื่อบางส่วนสามารถจับสังเกตได้ แต่ในปัจจุบัน AI สามารถวิเคราะห์และเลียนแบบลักษณะเฉพาะของเสียงแต่ละบุคคลได้อย่างแม่นยำ ทำให้ภัยคุกคามนี้กลายเป็นความท้าทายใหม่ที่ทุกคนต้องเรียนรู้และเตรียมพร้อมรับมือ
ทำไมกลโกง AI โคลนเสียงจึงกลายเป็นภัยไซเบอร์ที่น่ากังวล
สาเหตุหลักที่ทำให้กลโกง AI โคลนเสียงระบาดอย่างรวดเร็วในปี 2025 มาจากปัจจัยหลายประการประกอบกัน ประการแรกคือ การเข้าถึงเทคโนโลยี AI สังเคราะห์เสียงที่ง่ายขึ้นและมีค่าใช้จ่ายต่ำลง ทำให้กลุ่มมิจฉาชีพสามารถนำมาใช้เป็นเครื่องมือได้โดยไม่ต้องลงทุนสูง ประการที่สองคือ การที่ผู้คนจำนวนมากแบ่งปันข้อมูลส่วนตัวรวมถึงคลิปวิดีโอหรือไฟล์เสียงบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย ซึ่งกลายเป็นแหล่งข้อมูลชั้นดีให้มิจฉาชีพนำไปใช้ฝึกฝน AI เพื่อสร้างเสียงปลอม
นอกจากนี้ รายงาน “State of scam in Thailand 2024” โดย Whoscall และองค์กรต่อต้านกลโกงระดับโลก ยังชี้ให้เห็นถึงแนวโน้มที่น่าเป็นห่วง โดยระบุว่ากว่า 60% ของคนไทยเคยได้รับข้อความหลอกลวงที่สร้างโดย AI ผ่านช่องทาง SMS หรือโซเชียลมีเดีย ตัวเลขดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่าการใช้ AI ในการก่ออาชญากรรมทางไซเบอร์ไม่ได้จำกัดอยู่แค่การปลอมเสียง แต่ครอบคลุมถึงการสร้างเนื้อหาหลอกลวงในรูปแบบอื่นๆ ซึ่งกำลังเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด
กลุ่มเป้าหมายและสถานการณ์ที่มิจฉาชีพมักใช้
มิจฉาชีพมักพุ่งเป้าไปที่ความสัมพันธ์และความไว้วางใจระหว่างบุคคล โดยเฉพาะอย่างยิ่งการหลอกลวงที่อ้างถึงสมาชิกในครอบครัว เช่น พ่อแม่โทรหาลูก หรือลูกโทรหาพ่อแม่ เนื่องจากเป็นความสัมพันธ์ที่เต็มไปด้วยความห่วงใยและพร้อมจะให้ความช่วยเหลือทันทีโดยไม่ลังเล สถานการณ์ที่ถูกสร้างขึ้นมักเป็นเรื่องเร่งด่วนและน่าตกใจ เพื่อกระตุ้นอารมณ์และปิดกั้นการใช้เหตุผลของเหยื่อ ตัวอย่างสถานการณ์ที่พบบ่อย ได้แก่:
- อุบัติเหตุฉุกเฉิน: อ้างว่าประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์และต้องการเงินค่ารักษาพยาบาลหรือค่าเสียหายอย่างเร่งด่วน
- ปัญหาทางกฎหมาย: แอบอ้างว่าถูกตำรวจจับกุมในคดีร้ายแรงและต้องการเงินประกันตัวหรือเคลียร์คดีทันที
- การเจ็บป่วยกะทันหัน: สร้างเรื่องว่ากำลังป่วยหนักและต้องการเงินสำหรับค่ารักษาในโรงพยาบาลโดยด่วน
- การตกอยู่ในอันตราย: อ้างว่าถูกลักพาตัวหรือติดอยู่ในสถานการณ์อันตรายและต้องการเงินเพื่อแลกกับความปลอดภัย
ในทุกสถานการณ์ มิจฉาชีพจะใช้เสียงที่สังเคราะห์ขึ้นมาพูดด้วยน้ำเสียงที่ตื่นตระหนก เร่งรีบ และกดดัน พร้อมกับคำพูดที่ว่า “ไม่มีเวลาอธิบาย” หรือ “อย่าเพิ่งบอกใคร” เพื่อป้องกันไม่ให้เหยื่อมีโอกาสตรวจสอบข้อมูลกับบุคคลอื่น
เจาะลึกกลไกการทำงานของ AI โคลนเสียง
เพื่อที่จะป้องกันตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ การทำความเข้าใจพื้นฐานของเทคโนโลยีที่มิจฉาชีพใช้จึงเป็นสิ่งสำคัญ การโคลนเสียงด้วย AI ไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่เป็นเทคโนโลยีที่มีอยู่จริงและกำลังถูกนำมาใช้ในทางที่ผิดอย่างแพร่หลาย
เทคโนโลยี Voice Cloning คืออะไร?
Voice Cloning หรือ การโคลนเสียง คือกระบวนการใช้ปัญญาประดิษฐ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงข่ายประสาทเทียม (Neural Networks) เพื่อวิเคราะห์และสร้างแบบจำลองเสียงของบุคคลใดบุคคลหนึ่งขึ้นมาใหม่ โดย AI จะเรียนรู้ลักษณะเฉพาะต่างๆ ของเสียงต้นแบบ เช่น ระดับเสียงสูงต่ำ (Pitch), ความเร็วในการพูด (Pace), น้ำเสียง (Tone), และสำเนียงการออกเสียง (Accent) จากไฟล์เสียงตัวอย่าง
ในอดีต กระบวนการนี้ต้องใช้ข้อมูลเสียงจำนวนมากและใช้เวลาประมวลผลนาน แต่ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีในปัจจุบัน AI บางระบบสามารถสร้างเสียงโคลนที่มีคุณภาพดีได้โดยใช้เสียงตัวอย่างเพียงไม่กี่วินาทีเท่านั้น ซึ่งเสียงตัวอย่างเหล่านี้สามารถหาได้ง่ายจากโพสต์วิดีโอในโซเชียลมีเดีย, ข้อความเสียง, หรือแม้กระทั่งการบันทึกเสียงจากการโทรศัพท์สนทนาทั่วไป
ในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีก้าวล้ำ การตั้งสติและตรวจสอบข้อมูลก่อนตัดสินใจ คือทักษะการเอาตัวรอดที่สำคัญที่สุด
ขั้นตอนการสร้างเสียงปลอมเพื่อหลอกลวง
กระบวนการที่แก๊งคอลเซ็นเตอร์ใช้ในการหลอกลวงด้วย AI โคลนเสียงสามารถแบ่งออกเป็นขั้นตอนหลักๆ ได้ดังนี้:
- การรวบรวมข้อมูล (Data Gathering): มิจฉาชีพจะค้นหาและรวบรวมไฟล์เสียงของเป้าหมาย (บุคคลที่ต้องการจะเลียนแบบเสียง) และข้อมูลของเหยื่อ (บุคคลที่จะรับสาย) ซึ่งอาจมาจากแหล่งข้อมูลสาธารณะ เช่น Facebook, Instagram, TikTok หรือจากการหลอกลวงด้วยวิธีการอื่นเพื่อบันทึกเสียง
- การสร้างแบบจำลองเสียง (Voice Modeling): นำไฟล์เสียงตัวอย่างที่รวบรวมได้เข้าสู่ซอฟต์แวร์ AI เพื่อทำการวิเคราะห์และสร้างแบบจำลองเสียงดิจิทัลของบุคคลเป้าหมาย
- การสร้างบทสนทนา (Script Generation): เตรียมบทพูดและสถานการณ์หลอกลวงที่น่าเชื่อถือและกระตุ้นอารมณ์ โดยใช้เทคโนโลยี Text-to-Speech ที่ทำงานร่วมกับเสียงโคลนเพื่อสร้างคำพูดตามบทที่วางไว้แบบเรียลไทม์
- การลงมือหลอกลวง (Execution): มิจฉาชีพโทรหาเหยื่อโดยใช้เสียงที่สังเคราะห์ขึ้นมา และดำเนินตามบทสนทนาที่เตรียมไว้ พร้อมใช้จิตวิทยาในการพูดโน้มน้าว บีบคั้น และเร่งรัดให้เหยื่อทำการโอนเงินโดยเร็วที่สุด
มากกว่าแค่เสียงปลอม: กลโกงยุคใหม่ที่ซับซ้อนกว่าเดิม
ภัยคุกคามจาก AI ไม่ได้หยุดอยู่แค่การปลอมเสียงเท่านั้น แต่มิจฉาชีพยังได้พัฒนาเครื่องมืออื่นๆ ที่ทำงานร่วมกันเพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือและทำให้การหลอกลวงสำเร็จได้ง่ายขึ้น
การปลอมแปลงเอกสารทางการเงินด้วย AI
หนึ่งในเครื่องมือที่อันตรายอย่างยิ่งคือการใช้ AI เพื่อสร้าง “สลิปโอนเงินปลอม” ที่มีความสมจริงสูงมาก AI สามารถเรียนรู้รูปแบบของสลิปจากธนาคารต่างๆ และสร้างภาพสลิปปลอมที่สามารถแก้ไขชื่อผู้โอน, ชื่อผู้รับ, จำนวนเงิน, และวันเวลาได้อย่างแนบเนียนจนแทบไม่สามารถแยกแยะได้ด้วยตาเปล่า
กลโกงนี้มักถูกใช้ในสถานการณ์ที่คนร้ายอ้างว่าได้โอนเงินให้เหยื่อแล้ว (เช่น การซื้อของออนไลน์) และส่งสลิปปลอมมายืนยันเพื่อหลอกให้เหยื่อส่งสินค้าให้ หรือในทางกลับกัน อาจใช้เพื่อสร้างหลักฐานเท็จในสถานการณ์หลอกลวงอื่นๆ ทำให้การยืนยันสถานะทางการเงินมีความยุ่งยากและสับสนมากขึ้น
การผนวกรวมกับเทคนิคหลอกลวงอื่นๆ
AI โคลนเสียงมักไม่ได้ถูกใช้เป็นเครื่องมือเดี่ยวๆ แต่มักจะถูกนำมาใช้ร่วมกับเทคนิควิศวกรรมสังคม (Social Engineering) อื่นๆ เพื่อสร้างกลโกงที่สมบูรณ์แบบ เช่น:
- ฟิชชิ่ง (Phishing): ส่ง SMS หรืออีเมลหลอกลวงที่มีลิงก์ไปยังเว็บไซต์ปลอม เพื่อขโมยข้อมูลส่วนตัวหรือรหัสผ่านก่อน จากนั้นจึงใช้ข้อมูลที่ได้มาประกอบกับการโทรด้วยเสียงปลอมเพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือ
- การสร้างตัวตนปลอม (Impersonation): สร้างโปรไฟล์ปลอมบนโซเชียลมีเดียโดยใช้รูปและข้อมูลของบุคคลอื่น จากนั้นจึงเริ่มสร้างความสัมพันธ์กับเหยื่อก่อนที่จะใช้เสียงปลอมในการหลอกลวงในขั้นตอนต่อไป
- มัลแวร์ (Malware): หลอกให้เหยื่อติดตั้งแอปพลิเคชันหรือซอฟต์แวร์ที่เป็นอันตราย ซึ่งสามารถดักจับข้อมูลส่วนตัวในโทรศัพท์มือถือ และนำข้อมูลเหล่านั้นมาใช้ในการวางแผนหลอกลวงด้วยเสียงปลอม
การผสมผสานเทคนิคเหล่านี้ทำให้มิจฉาชีพสามารถสร้างเรื่องราวที่ดูสมจริงและมีข้อมูลสนับสนุนที่น่าเชื่อถือ ซึ่งเป็นความท้าทายอย่างยิ่งต่อความปลอดภัยออนไลน์ของทุกคน
วิธีป้องกันและรับมือ: เสียงปลอม! AI ดูดเสียงหลอกโอนเงินระบาดหนัก
แม้ว่าเทคโนโลยีของมิจฉาชีพจะก้าวหน้าไปมาก แต่ก็ยังมีวิธีป้องกันและรับมือที่มีประสิทธิภาพหากมีสติและปฏิบัติตามขั้นตอนอย่างรอบคอบ การสร้าง “เกราะป้องกัน” ที่ดีที่สุดเริ่มต้นจากการตระหนักรู้ถึงสัญญาณเตือนและมีกระบวนการตรวจสอบที่ชัดเจน
| สถานการณ์ | พฤติกรรมเสี่ยง (ควรหลีกเลี่ยง) | แนวทางปฏิบัติที่ปลอดภัย (ควรทำ) |
|---|---|---|
| ได้รับการติดต่อขอเงินด่วน | เชื่อคำพูดและรีบโอนเงินทันทีเพราะความตกใจหรือความสงสาร | วางสายทันที และโทรกลับไปยังเบอร์โทรศัพท์ของบุคคลนั้นที่บันทึกไว้เพื่อยืนยัน |
| ได้รับสลิปโอนเงินยืนยัน | เชื่อสลิปที่ได้รับผ่านแชท และดำเนินการส่งสินค้าหรือให้บริการทันที | ตรวจสอบยอดเงินเข้าบัญชีผ่านแอปพลิเคชันของธนาคารโดยตรง ห้ามเชื่อภาพสลิปเพียงอย่างเดียว |
| สังเกตเห็นความผิดปกติในการสนทนา | มองข้ามความผิดปกติเล็กน้อย เช่น เสียงขาดๆ หายๆ หรือการพูดที่ไม่เป็นธรรมชาติ | ตั้งคำถามส่วนตัวที่เฉพาะเจาะจงซึ่งมีเพียงบุคคลนั้นที่ตอบได้ เพื่อทดสอบและยืนยันตัวตน |
| การขอข้อมูลส่วนบุคคล | ให้ข้อมูลสำคัญ เช่น รหัสผ่าน, เลขบัตรประชาชน, หรือรหัส OTP เพราะเชื่อว่าเป็นคนรู้จักจริง | ปฏิเสธการให้ข้อมูลส่วนบุคคลที่สำคัญทางโทรศัพท์ทุกกรณี และยืนยันตัวตนผ่านช่องทางอื่นก่อน |
สัญญาณเตือนภัยที่ต้องสังเกต
แม้เสียงปลอมจาก AI จะมีความแนบเนียน แต่ก็อาจยังมีข้อบกพร่องเล็กๆ น้อยๆ ที่สามารถสังเกตได้หากตั้งใจฟังอย่างละเอียด สัญญาณเตือนที่ควรระวังมีดังนี้:
- น้ำเสียงที่ผิดธรรมชาติ: เสียงอาจจะราบเรียบเกินไปเหมือนหุ่นยนต์ หรือมีการเน้นเสียงในคำที่ไม่ถูกต้อง มีการหยุดเว้นวรรคระหว่างคำพูดที่ผิดจังหวะ
- คุณภาพเสียงต่ำ: มิจฉาชีพอาจจงใจทำให้มีเสียงรบกวนแทรก เช่น เสียงซ่า หรือเสียงสัญญาณไม่ดี เพื่อกลบเกลื่อนความไม่สมบูรณ์ของเสียงสังเคราะห์
- การตอบสนองที่ล่าช้า: อาจมีการหน่วงเวลาเล็กน้อยในการตอบคำถาม เนื่องจากระบบ AI กำลังประมวลผลและสร้างเสียงตอบกลับ
- การหลีกเลี่ยงคำถามเฉพาะเจาะจง: เมื่อถูกถามคำถามส่วนตัวที่ต้องอาศัยความทรงจำร่วมกัน มิจฉาชีพมักจะพยายามเปลี่ยนเรื่องหรือตอบแบบกว้างๆ
- ความเร่งรีบและแรงกดดันมหาศาล: จุดสังเกตที่สำคัญที่สุดคือการสร้างแรงกดดันทางอารมณ์อย่างต่อเนื่อง และพยายามห้ามไม่ให้เหยื่อวางสายหรือปรึกษาใคร
ขั้นตอนปฏิบัติเพื่อการตรวจสอบและยืนยันตัวตน
หากได้รับสายที่น่าสงสัยและเข้าข่ายลักษณะดังกล่าว ควรปฏิบัติตามขั้นตอนต่อไปนี้อย่างเคร่งครัด:
- ควบคุมสติ: สิ่งแรกที่ต้องทำคือตั้งสติ อย่าตื่นตระหนกหรือหลงเชื่อเรื่องราวที่น่าตกใจนั้นทันที
- วางสาย: ไม่ว่าปลายสายจะพูดกดดันแค่ไหน ให้หาจังหวะวางสายทันที โดยอาจอ้างว่าสัญญาณไม่ดีหรือแบตเตอรี่จะหมด
- โทรกลับเพื่อยืนยัน: ให้โทรกลับไปยังเบอร์โทรศัพท์ของบุคคลนั้น (เพื่อน, ญาติ, หรือคนในครอบครัว) ที่บันทึกไว้ในรายชื่อผู้ติดต่อของตัวเองโดยตรง ห้ามใช้เบอร์ที่โทรเข้ามา
- ตั้งคำถามยืนยันตัวตน: หากไม่สามารถติดต่อได้ทันที ลองติดต่อผ่านช่องทางอื่น หรือติดต่อบุคคลใกล้ชิดคนอื่นเพื่อสอบถาม หากได้พูดคุยกับบุคคลที่คาดว่าเป็นตัวจริงอีกครั้ง ให้ตั้งคำถามส่วนตัวที่รู้กันสองคน เช่น “ครั้งล่าสุดที่เราไปเที่ยวด้วยกันที่ไหน” หรือ “ชื่อเล่นของสัตว์เลี้ยงตัวแรกของเราคืออะไร”
- ตรวจสอบชื่อบัญชีผู้รับโอน: ในกรณีที่ถูกขอให้โอนเงิน ต้องตรวจสอบชื่อบัญชีผู้รับให้แน่ใจว่าเป็นชื่อของบุคคลที่รู้จักจริง และไม่โอนเงินไปยังบัญชีที่ไม่รู้จักเด็ดขาด
บทสรุป: การตระหนักรู้คือเกราะป้องกันที่ดีที่สุด
ปัญหา เสียงปลอม! AI ดูดเสียงหลอกโอนเงินระบาดหนัก เป็นภัยคุกคามทางไซเบอร์ที่ร้ายแรงและใกล้ตัวกว่าที่คิด เทคโนโลยีที่เคยอยู่แค่ในภาพยนตร์วิทยาศาสตร์ได้กลายเป็นเครื่องมือของอาชญากรที่สามารถสร้างความเสียหายต่อทรัพย์สินและสภาพจิตใจได้อย่างมหาศาล ความท้าทายนี้ไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยเทคโนโลยีเพียงอย่างเดียว แต่ต้องอาศัย “ภูมิคุ้มกันทางสังคม” ที่แข็งแกร่ง
การป้องกันที่ดีที่สุดคือการสร้างความตระหนักรู้และปลูกฝังพฤติกรรมการตรวจสอบข้อมูลก่อนตัดสินใจเสมอ การไม่รีบร้อน, ไม่ตื่นตระหนก, และใช้เวลาในการยืนยันความจริงกับบุคคลที่เกี่ยวข้องโดยตรงผ่านช่องทางที่น่าเชื่อถือ คือหัวใจสำคัญในการป้องกันตัวเองจากกลโกงทุกรูปแบบ การแบ่งปันความรู้และข้อมูลเกี่ยวกับภัยคุกคามเหล่านี้ให้กับสมาชิกในครอบครัว โดยเฉพาะผู้สูงอายุ และเพื่อนฝูง จะช่วยสร้างเครือข่ายความปลอดภัยที่เข้มแข็งและลดโอกาสที่มิจฉาชีพจะประสบความสำเร็จลงได้ในที่สุด